دانشنامه اسلامی
یکی از مهمترین و شاید مؤثرترین نظریه ها در تاریخ بحث از اعجاز قرآن، «نظم» قرآن کریم است که بطور مشخص عمرو بن جاحظ، ادیب و متکلم معتزلی از نخستین تبیین کنندگان آن به شمار می رود.اساس این نظریه مبنی بر اینست که برخلاف نظریه «صرفه»،قرآن خود کلامی اعجازآمیز است و از همین رو کسی را توان آوردن نظیر آن نیست.
در این نظریه مانع و صارف معاندان از آوردن همانند قرآن، صفتی خاص در خود قرآن، و در واقع نظم خاص موجود در کلام آن دانسته شده است.
یکی از آثاری که اخیرا در این زمینه نگارش یافته است کتاب «الاعجاز القرآنی و اثره علی مقاصد التنزیل الحکیم» نوشته «دکتر رجاء بنت محمد عوده» می باشد که به شکلی روان و مختصر به بررسی این وجه از وجوه اعجاز قرآن کریم پرداخته است.آن چه در این کتاب مورد نظر نویسنده است همانا آشکار ساختن ارتباط موجود بین نظم موجود در قرآن کریم با مقاصد تشریع است.مؤلف بدین منظور اعجاز قرآن از جهت نظم را در چهار زمینه مورد بررسی قرار می دهد:1-در عموم سیاق آیات 2-در یک آیه به تنهایی 3-در تک واژه های قرآنی 4-در مورد حروفی که در قرآن به کار رفته است.
وی در توضیح این چهار مرحله به آیات شریفه قرآن و نیز معیارها و قوانین لغوی استشهاد و استدلال نموده و بدین وسیله ارتباط بین اعجاز نظم و اعجاز تشریع را مورد تأکید قرار می دهد.
