دانشنامه اسلامی
اکنون این قبرها، که در داخل یک اتاقک دوازده متری و حاوی صندوق خاتم است، پنجره ای از نقره به طول پنج متر دارد و آرامگاه را مشخص می کند. بر بالای این پنجره، اسامی حدود 120 تن از شهیدان کربلا، همراه با زیارت نامه مخصوص بر روی کتیبه ای از کاشی های آبی نقش بسته است.
قبل از توسعه جدید حرم، یعنی تا 1213 ق، این قبرها بقعه ای جداگانه داشت و از حرم امام حسین علیه السلام مستقل و مجزا بود به گونه ای که طواف پیرامون آن میسر بود. سخن ابو حمزه ثمالی این مطلب را تأیید می کند: «سپس از حرم مطهر خارج شو و در مقابل قبور شهدا بایست». کسانی که قبل از توسعه آن را دیده اند توصیف شان به همین گونه است.
در 1213 ق، عملیات توسعه جدید آغاز شد و به دلیل زیاد بودن زائران و تنگیِ مکان زیارت، سید علی طباطبایی و آیت اللَّه شهرستانی برای تأمین رفاه زائران دیوار آن بقعه را برداشتند و راهروی درِ ورودی رواق جنوبی به مزار شهیدان را بستند و در قسمت شمالی آن، ضریحی از چوب ساج قرار دادند سپس دیوار حائل را برداشتند و آن را به حرم متصل کردند. با این کار امکان طواف پیرامون مزار شهیدان از بین رفت اما فضای زیارتی مناسبی ایجاد شد.
در 1230 ق از سوی ملا محمد صالح برغانی ضریحی از برنج با کتیبه نقره ای حاوی شعرهای محتشم کاشانی بر آرامگاه شهیدان نصب شد و صندوقی از خاتم نیز در داخل آن قرار گرفت.
در اوایل قرن چهاردهم، انیس الدوله، همسر ناصرالدین شاه، ضریح نقره ای به طول حدود 80/ 4 در پنج شبکه و ارتفاع 70/ 1 برای آرامگاه شهیدان تقدیم کرد. این ضریح به جای ضریح قبلی نصب شد و هم اکنون نیز در همان مکان باقی است.
در 1361 ق صندوق خاتم کاری این آرامگاه به کوشش محمد صنیع خاتم شیرازی تعمیر شد و دیوارهای مجاور ضریح را هنرمندان توانای ایرانی آینه کاری کردند.
سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج
