دانشنامه اسلامی
نزول نعمت های الهی، وسیله ای برای امتحان جنیان است:۱. «قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن فقالوا انا سمعنا قر آنا عجبا: بگو: به من وحی شده است که جمعی از جن به سخنانم گوش فراداده اند، سپس گفته اند: «ما قرآن عجیبی شنیده ایم...» نفر چنانکه راغب در مفردات گفته به معنی گروهی از مردان است که می توانند به اتفاق یکدیگر کوچ کنند و مشهور در میان ارباب لغت ، جماعتی است از سه تا ده نفر، و بعضی تا چهل نفر نیز گفته اند (هر چند این تعبیر در زبان فارسی بر یک فرد نیز اطلاق می شود). تعبیر ((اوحی الی )) (به من وحی شده ) نشان می دهد که پیامبر (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) در این ماجرا شخصا افراد جن را مشاهده نکرده ، بلکه از طریق وحی به استماع آنها نسبت به قرآن مجید آگاه شده است و در ضمن این آیه به خوبی نشان می دهد که طایفه جن دارای عقل و شعور و فهم و درک، و تکلیف و مسؤ ولیت ، و آشنائی به لغت ، و توجه به فرق بین کلام اعجاز آمیز دارند، همچنین خود را موظف به تبلیغ حق می دانند، و مخاطب خطابهای قرآن نیز هستند. در تفسیر قمی در ذیل آیه شریفه اذ صرفنا الیک نفرا من الجن ... فرموده : سبب نزول این آیات این بود که رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله وسلّم ) از مکه بیرون شد و به بازار عکاظ رفت ، زید بن حارثه هم با آن جناب بود، و آن حضرت مردم را به اسلام دعوت می کرد، ولی حتی یک نفرهم دعوتش را اجابت نکرد، و احدی را نیافت که دین او را بپذیرد، ناچار به مکه برگشت. همینکه به محلی به نام وادی مجنه رسید عبادت شبانه خود را تلاوت قرآن قرار داد، چند نفر از طائفه جن از کنارش می گذشتند، همینکه صدای قرائت رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله وسلّم ) را شنیدند گوش دادند، و چون قرآن او را شنیدند به یکدیگر گفتند: ساکت ، ببینیم چه می خواند. همینکه خواندنش تمام شده به سوی قوم خود برگشتند و به انذار آنان پرداخته ، گفتند: ((یا قومنا...))آنگاه نزد رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله وسلّم ) آمده اسلام و ایمان آوردند، و رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله وسلّم ) معالم و شرایع اسلام را به ایشان تعلیم کرد. پس خدای تعالی این آیات را بر پیامبرش نازل فرمود. ۲. «وان لو استقاموا علی الطر یقة لاسقیناهم ماء غدقا: و اینکه اگر آنها(جن و انس) در راه (ایمان) استقامت ورزند، با آب فراوان سیرابشان می کنیم! » ((غدق )) (بر وزن شفق ) به معنی آب فراوان است . ماء غدق به معنای آب بس یار است ، و بعید نیست از سیاق استفاده شود که جمله لاسقیناهم ماء غدقا مثلی باشد که بخواهد توسعه در رزق را برساند، جمله لنفتنهم فیه هم این احتمال را تاءیید می کند، چون خدای تعالی غالبا با توسعه رزق بندگان را امتحان می کند. استقامت بر طریقه اسلام وسعت رزق ، و اعراض از یاد خدا عذاب رو به فزونی در پیدارد و معنای آیه این است : به درستی که داستان از این قرار است که اگر جن و انس بر طریقه اسلام یعنی تسلیم خدا بودن استقامت بورزند، ما رزق بسیاری روزیشان می کنیم ، تا در رزقشان امتحانشان کنیم . در نتیجه آیه شریفه در معنای آیه زیر خواهد بود که می فرماید: ((و لو ان اهل القری امنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض )). ۳. «لنفتنهم فیه ومن یعر ض عن ذکر ر به یسلکه عذابا صعدا: هدف این است که ما آنها را با این نعمت فراوان بیازماییم؛ و هر کس از یاد پروردگارش روی گرداند، او را به عذاب شدید و فزاینده ای گرفتار می سازد! » از اینجا روشن می شود که یکی از اسباب مهم امتحان الهی وفور نعمت است ، و اتفاقا آزمایش به وسیله نعمت از آزمایش به وسیله عذاب، سخت تر و پیچیده تر است ، زیرا طبیعت فزونی نعمت ، سستی و تنبلی و غفلت و غرق شدن در لذائذ و شهوات است ، و این درست چیزی است که انسان را از خدا دور می سازد و میدان را برای فعالیت شیطان آماده می کند تنها کسانی می توانند از عوارض نامطلوب فزونی وفور نعمت در امان بمانند که به طور دائم به یاد خدا باشند، ذکر او را فراموش نکنند، و با یادآوریهای مداوم خانه قلب را از نفوذ شیاطین حفظ نمایند.
