دانشنامه اسلامی
قل یـاهل الکتـب لاتغلوا فی دینکم غیر الحق ولاتتبعوا اهواء قوم قد ضلوا من قبل واضلوا کثیرا وضلوا عن سواء السبیل.بگو: «ای اهل کتاب! در دین خود، غلو (و زیاده روی) نکنید! و غیر از حق نگویید! و از هوس های جمعیتی که پیشتر گمراه شدند و دیگران را گمراه کردند و از راه راست منحرف گشتند، پیروی ننمایید!» مقصود از «قوم قد ضلوا من قبل و اضلوا»، سران بدعت گذار یهود و نصاری است.
آرزوی اهل کتاب
گروهی از اهل کتاب، آرزوی گمراه کردن مسلمانان را داشتند:ودت طآئفة من اهل الکتـب لو یضلونکم...جمعی از اهل کتاب (از یهود)، دوست داشتند (و آرزو می کردند) شما را گمراه کنند (امّا آنها باید بدانند که نمی توانند شما را گمراه سازند،) در شأن نزول آیه گفته شده، دشمنان اسلام مخصوصا یهود برای دور ساختن تازه مسلمانان از اسلام، از هیچگونه کوشش فروگذار نبودند، و حتی در یاران مخصوص پیامبر صلی الله علیه وآله چنین طمعی داشتند که بتوانند آنها را از اسلام بازگردانند، و بی شک اگر می توانستند در یک یا چند نفر از یاران نزدیک آن حضرت نفوذ کنند ضربه بزرگی بر اسلام وارد می شد و زمینه برای تزلزل دیگران نیز فراهم می گشت.آیه فوق ضمن افشای این نقشه دشمنان، به آنها یادآور می شود که دست از کوشش بیهوده خود بر دارند، می فرماید: جمعی از اهل کتاب دوست داشتند شما را گمراه کنند (ودت طائفة من اهل الکتاب لو یضلونکم). غافل از اینکه تربیت مسلمانان در مکتب پیامبر صلی الله علیه وآله به اندازه ای حساب شده و آگاهانه بود که احتمال بازگشت وجود نداشت، آنها اسلام را با تمام هستی خود دریافته بودند و به آن عشق می ورزیدند، بنابراین دشمنان نمی توانستند آنها را گمراه سازند.
کتمان حق از سوی اهل کتاب
کتمان حقایق، راهی جهت گمراه کردن مسلمانان از سوی اهل کتاب است:ودت طآئفة من اهل الکتـب لو یضلونکم... • یـاهل الکتـب لم تکفرون بـایـت الله وانتم تشهدون• یـاهل الکتـب لم تلبسون الحق بالبـطـل وتکتمون الحق وانتم تعلمون.جمعی از اهل کتاب (از یهود)، دوست داشتند (و آرزو می کردند) شما را گمراه کنند... ای اهل کتاب! چرا به آیات خدا کافر می شوید، در حالی که (به درستی آن) گواهی می دهید؟! ای اهل کتاب! چرا حق را با باطل (می آمیزید و) مشتبه می کنید (تا دیگران نفهمند و گمراه شوند)، و حقیقت را پوشیده می دارید در حالی که می دانید؟! در اینجا درباره مراد از آمیختن حق به باطل چند قول است:۱. مراد تحریف تورات و ] است بدست ایشان. ۲. اظهار اسلام است به زبان و نهان داشتن نفاق و کفر یعنی یهودیت و نصرانیت در دلشان زیرا آنها به ظاهر در اول روز تظاهر به اسلام کردند در حالی که در دل کافر بودند و عصر از آن بازگشتند تا مردم را به شک و دو دلی اندازند.۳. مراد ایمان به موسی و عیسی و کفر به محمد صلی الله علیه و آله وسلّم است.۴. مراد علم قلبی آنهاست که می دانستند پیامبر بر حق است که با کفر ظاهری خود مخلوط کرده بودند.و تکتمون الحق، یعنی نبوت محمد صلی الله علیه و آله وسلّم را که حق است انکار می کنید و بشارت هایی را که بر نبوت و صفات اوست پنهان می دارید و علامت هایی که از او در کتب خود دارید ندیده می گیرید.و انتم تعلمون، و می دانید که او بر حق است. و این آیه درباره جمعی از علمای یهود و نصاری است زیرا کتمان حقایق کتاب بر عده ای اندک ممکن است که بر آن عالمند نه بر همه یا اکثر و گفته اند یعنی شما می دانید اموری که تکلیف شدن به آن از طرف حق صحیح است و قول اولی صحیح تر است چون در آیه ذم و توبیخ بر کتمان حق وجود دارد و با معنی اول سازگارتر است.
عامل گمراه کردن اهل کتاب
...
