دانشنامه اسلامی
یکی از دلایل مهم جامعیت اسلام عزیز، شمول دستورات و تعالیم ارزشمند آن در تمام شئون زندگی فردی، اجتماعی، اخلاقی، تربیتی، اقتصادی، سیاسی و نظامی آن است. این مشخصهٔ محوری، زنده و پویا بودن دین اسلام و برنامه ریزی برای حیات جمعی را نمایان می کند و بر همین مبنا به هر نیازی که نظر گستریم، آموزه های مناسب، تحول زا و حرکت آفرین در تعالیم آسمانی دین اسلام برای پاسخ به آن به چشم می خورد.یکی از مسائل بسیار مهم و قابل توجه که خداوند متعال بر پیامبر عزیز اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) در سوره مبارک علق نازل فرمود، موضوع «طغیان انسان» است. موضوعی که منشا بسیاری از معضلات و نابسامانی های جوامع بشری است؛ شایان ذکر این که طغیان در هر مرتبهٔ آن و در هر طیف و طبقه ای که باشد از نظر اسلام، مذموم بوده و می تواند سبب ناکارآمدی نظام اجتماعی و روابط انسانی شود، اما طغیان در برخی از گروه های اجتماعی عوارض وسیع تری دارد برای نمونه: طغیان شخص حاکم و اطرافیان او، سیاست مداران و احزاب وابسته به جریانات صاحب قدرت خطرات بیشتری به دنبال دارد و عوارض سوء آن طیف وسیعی از اجتماع را آلوده می کند.همان طور که قرآن کریم با اولویت درمان این دسته از طاغیان (قرآن کریم در آیات ۱۷ و ۱۸ سوره نازعات نخستین ماموریت حضرت موسی (علیه السلام) را درمان طغیان فرعون تعیین می فرماید: «اذْهَبْ اِلی فِرْعَوْنَ اِنَّهُ طَغی ٭ فَقُلْ هَلْ لَکَ اِلی اَنْ تَزَکَّی؛
نازعات/سوره۷۹، آیه۱۷-۱۸.
واژهٔ «طغیان»، مصدر از مادهٔ «طغو»، «طَغِیَ»، «به معنای تجاوز از حد متعارف»،
مصطفوی، حسن ، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، ج۷، ص۸۲.
بر اساس منابع لغوی و تفسیری معنی اصطلاحی «طغیان» عبارت است از: «تجاوز و سرپیچی انسان از حدود مقرر الهی که ناشی از جهل، غفلت، خودبینی و هوی پرستی اوست.»
عوامل پدیداری طغیان
...
