ملک طاووس
دانشنامه عمومی
مانند بسیاری از جنبه های مذهب پنهانی ایزدی، ملک طاووس در معرض تفسیرهای متنوع و مبهم است. " کتاب وحی ایزدی " ( Ketêbâ Jelwa ) ، متنی که عموماً اعتقاد بر این است که در اوایل قرن بیستم توسط غیر یزیدیان ( به همراه " کتاب سیاه ایزدی " ) نوشته شده است اما براساس سنت شفاهی ایزدی ساخته شده است، حتی اگر ترجمه قرن نوزدهم از متن وجود داشته باشد، گفته می شود که حاوی کلمات ملک طاووس است و بیان می کند که او مسئولیت ها، نعمت ها و بدبختی ها را بر حسب بشریت به انسان اختصاص می دهد و این برای این نیست که نژاد آدم انتخاب های خود را زیر سؤال ببرد.
ملک طاووس خدایی به شکل پرنده است که بر هفت هوشمند سماوی یا فرشته حکمرانی می کند. همچون صابئین و مندائیان ایزدی ها هم رو به شمال و ستاره قطبی نیایش می کنند.
این آئین حدود ۸۰۰ سال پیش توسط صوفی شیخ عدی بن مسافر اموی بنیان نهاده شده است. یکی از توصیه های شیخ عدی به پیروانش دوری از کتاب ها بود ( تونجی، ۱۳۸۰: ۳۸ ) که همین وصیت باعث رواج بی سوادی در میان پیروان وی گردید. به همین دلیل آنان اعتقاداتشان را به صورت شفاهی و سینه به سینه نقل می کنند. ایزدیان اثر مکتوب خاصی به جز دو کتاب خیلی مختصر مصحف رش و جلوه ندارند.
ملک از اصطلاح آرامی به معنای «پادشاه» یا «فرشته» وام گرفته شده است. طاووس به عنوان پرنده ای غیر بومی منطقه توسط باورهای مسیحیان نخستین که بر این عقیده بوده اند که گوشت آن پس از مرگ پوسیده نمی شود، جاودانگی را نشان می داد، و این نمادگرایی به عقاید ایزدی رسیده است. در نتیجه، آنها با تصاویر طاووس زیارتگاه ها، دروازه ها، قبور و خانه های عبادت را تزئین می کنند.
ایزدی ها ملک طاووس را نشانه خدا و یک فرشته خوب و خیرخواه و از فرشتگان مقرب خدا می دانند، که پس از گذراندن یک آزمایش، به وی واگذار شد تا از دنیا مراقبت کند و کیهان را از تخم کیهانی خلق کند. ایزدی ها معتقدند که ملک طاووس منبع شرارت یا شیطان نیست. آنها او را رهبر فرشتگان می دانند، نه یک فرشته سقوط کرده ننگین بلکه او را از خاندان خدا می شمارند. ایزدی ها معتقدند که بنیانگذار یا اصلاح طلب مذهب آنها، شیخ عدی ابن مسافر، تجسم ملک طاووس بوده است.
