دانشنامه اسلامی
در بیان رویارویی حضرت زینب سلام الله علیها و ابن زیاد در منابع تاریخی اقوالی نقل شده است که در ذیل به بیان آنها می پردازیم:
در تاریخ الطبری به نقل از حُمَید بن مسلم این گونه آمده است: هنگامی که سرِ حسین علیه السلام را با کودکان و خواهران و زنانش نزد عبیدالله بن زیاد آوردند، زینب دختر فاطمه علیهاالسلام، بدترین لباسش را پوشیده بود و ناشناس می نمود و کنیزانش گِردش را گرفته بودند. هنگامی که وارد شد، نشست. عبیداللّه بن زیاد گفت: این که نشست، که بود؟
زینب علیهاالسلام با او سخن نگفت. عبیداللّه سه بار پرسید و زینب علیهاالسلام در هر سه بار، ساکت ماند. یکی از کنیزانش گفت: این زینب، دختر فاطمه علیهاالسلام است. عبیداللّه به او گفت: ستایش خدایی را که شما را رسوا کرد و شما را کُشت و سخن دروغتان را آشکار کرد! زینب علیهاالسلام گفت: «ستایش خدایی را که ما را به محمد صلی الله علیه و آله گرامی داشت و پاک و پاکیزه مان کرد و آن گونه که تو می گویی، نیست. تنها فاسق است که رسوا می شود و تنها تبهکار است که تکذیب می شود». ابن زیاد گفت: کار خدا را با خاندانت، چگونه دیدی؟
زینب علیهاالسلام گفت: «کشته شدن، برایشان تقدیر شده بود و آنان هم به سوی قتلگاهشان شتافتند و بزودی خداوند تو و ایشان را گِرد هم می آورد و نزد او با هم اقامه دعوا و برهان می کنید». ابن زیاد به خشم آمد و برافروخته شد . عمرو بن حُرَیث به او گفت: خدا امیر را به سلامت دارد! او یک زن است. آیا زنی را به سبب سخنش مؤاخذه می کنید؟ زن را به سخنش نمی گیرند و بر ناسزا و پریشان گویی اش سرزنش نمی کنند.
ابن زیاد به او گفت: خداوند دل مرا با کشتن طغیانگرت و عاصیان نافرمان خاندانت خُنَک کرد! زینب علیهاالسلام گریست و سپس گفت: «بزرگم را کُشتی و خاندانم را هلاک کردی و شاخه ام را بُریدی و ریشه ام را از بیخ و بُن درآوردی. اگر این دل تو را خُنَک می کند، خُنَک شد!» عبیداللّه به او گفت: این دلیری است. به جانم سوگند پدرت نیز شاعر و دلیر بود. زینب علیهاالسلام گفت: «زن را چه به دلاوری؟! از دلاوری به کارهای دیگر پرداختم. آنچه می گویم، الهام درونی من است».
در الملهوف این گونه آمده است: ابن زیاد در کاخ نشست و بار عام داد. سر حسین علیه السلام را آوردند و جلویش نهادند و زنان و کودکان حسین علیه السلام را نیز وارد کردند. زینب دختر علی علیه السلام، ناشناس نشست. ابن زیاد درباره او پرسید. گفتند: این، زینب دختر علی است. ابن زیاد به سوی او رو کرد و گفت: ستایش خدایی را که رسوایتان ساخت و سخنانتان را دروغ کرد! زینب علیهاالسلام گفت: «تنها فاسق، رسوا می شود و تنها تبهکار دروغگو از کار درمی آید که آنها هم کسان دیگری غیر از ما هستند».
ابن زیاد گفت: کار خدا را با برادر و خاندانت چگونه دیدی؟ زینب علیهاالسلام گفت: «جز زیبایی ندیدم. اینان کسانی بودند که خداوند کشته شدن را برایشان تقدیر کرده بود و آنان هم به سوی قتلگاه خود شتافتند و بزودی خداوند تو و آنان را گِرد هم می آورد و آنان با تو اقامه حجت و برهان می کنند و خواهی دید که چه کسی چیره می شود. مادرت به عزایت بنشیند، ای پسر مرجانه!».
