دانشنامه اسلامی
توجه به چگونگی و ادب عرضه، مراحل متعدّد آن را روشن می کند؛ مرحله هایی عقلایی، عمومی و جاری در هر گفته، یعنی همان: اطمینان از صدور، کشف مراد و مقصود اصلی و احراز جهت صدور.می توان این بخش را همین گونه سامان داد؛ امّا از آنجا که گاه عرضه ای به جهت تردیدی آغاز شده و به دستاوردی دیگر و یا بیشتر رسیده است، مطالب و نمونه ها به گونه پیش رو، دسته بندی می گردد:
شک در صدور حدیث
عامل مهم عرضه، شک و تردید در صدور روایت منسوب به یکی از معصومان است.این شک، سرچشمه های متعدّدی دارد.گاه طریق و مسیر روایت، معیّن و معتبر نیست، یا نارسایی متنی دارد و گاه چنان مضمون عجیبی دارد که باور آن در آغاز مشکل می نماید.برای هر یک از این زمینه ها، نمونه های فراوانی وجود دارد که به برخی در سیر تاریخی عرضه اشاره شد و چند نمونه نیز در اینجا می آوریم.
← بی اعتمادی به طریق حدیث
راویان بسیاری، افزون بر جستجو در سند روایت، به کاوش در متن آن نیز اهمیت می دادند.برخی از اینان، حتی روایتهایی معتبر یا مشهور را به جهت برداشت غیر مطابق با منظور اصلی گوینده اش، برنمی تابیدند و به عرضه آن می پرداختند.گاه نیز راوی به دنبال دقیق تر کردن تصور خود، تصحیح متن و یا درک بیشتر و بیشتر از حدیث بود.
← فهم نادرست
...
