معنی حفره زایی

فرهنگستان زبان و ادب

{cavitation} [علوم پایۀ پزشکی] حفره ای که در نتیجۀ یک آسیب به وجود آمده باشد

دانشنامه عمومی

حُفره زایی ( نام های دیگر: حباب زایی، خوردگی، کاویتاسیون، حفره سازی، خلاءزایی ) ( به انگلیسی: cavitation ) پدیده ای است که در آن کاهش فشار باعث تبخیر موضعی مایع و ایجاد حباب هایی شود. این پدیده در پروانهٔ کشتی ها، اژدرها و پمپ های سانتریفیوژ و سرریز سدها رخ می دهد. در این پدیده که معمولاً در مایعات با حرکت متلاطم به دلیل اختلاف فشار در مایع رخ می دهد، فشار موضعی کم تر از فشار بخار مایع می شود. این امر باعث می شود تا مثلاً آب که در شرایط متعارف در ۱۰۰ درجه سانتیگراد شکل گازی پیدا می کند در دماهایی پایین تر زودتر به صورت گاز درآید. حباب های گازی ایجاد شده زمانی که دوباره به منطقه پرفشارتر وارد می شوند معمولاً منفجر می شوند. این ترکیدن حباب ها شوکی موج مانند ایجاد می کند که صدادار است و می تواند از طریق خوردگی حبابی به پروانه های کشتی آسیب برساند. هر نوع کشتی و هر نوع پروانه صدای حفره زایی ویژهٔ خود را تولید می کند و این باعث می شود تا خدمه زیردریایی ها بتوانند نوع کشتی های پیرامون خود را شناسایی کنند. [ نیازمند منبع]
در پدیده کَویتاسیون ( به انگلیسی: Cavitation ) یا حفره زایی امواج فشاری باعث جریان در مایع شده و تحت شرایط مناسب موجب تشکیل سریع میکرو حباب می گردد که رشد و یکی شدن این حباب ها تا رسیدن به اندازه بیشینه و در نهایت ترکیدن آنها حرارت شدیدی ایجاد می نماید. انفجار حباب ها تولید موج ضربه ای با انرژی کافی برای شکستن پیوند کووالانسی می کند. نیروی برشی حاصل از انفجار حباب و همچنین از جریان های اغتشاشی ناشی از ارتعاش صوتی برای همگن سازی و تخریب سلول استفاده می شود. این فرایند می تواند به پاشش مایع با سرعتی در حدود ۴۲۰ کیلومتر در ساعت، ایجاد فشاری معادل ۲۰۰ بار یا دمای بالای نقطه ای ۴۵۰۰ درجه سانتیگرادی در آن شود.
هرگاه در سیستم هیدرودینامیکی ( مانند پمپ ها، پروانه کشتی ) افت فشار ایجاد شود به طوری که فشار سیال به فشار بخار نزدیک گردد، سیال در همان دما شروع به جوشش می کند که منجر به ایجاد حباب های بخار در سیال می شود. پدیده جوشش سیال در اثر افت فشار ( نه افزایش دما ) را کاویتاسیون می نامند. در تمامی سیستم های هیدرودینامیکی که سیال به سرعت بالا می رسد نظیر سرریز سد، می بایست پدیده کاویتاسون را مطالعه و بررسی کرد.
عدد کاویتاسیون کمیت بدون بعدی است که بیانگر جوشش ناشی از جریان مایع باشد عدد کاویتاسیون می نامند: