دانشنامه اسلامی
درباره آغاز کار ابومنصور ظهیرالدین طغتکین ، بنیادگذار سلسله ، اطلاع چندانی در دست نیست ، جز آنکه می دانیم وی در جوانی به روزگاری که الب ارسلان سلجوقی قصد پیکار با رومیان را داشت ، با گروهی از ترکمانان به حضور سلطان رسید و راهنمایی سپاه او را بر عهده گرفت و گویا پس از آن نیز در خدمت وی ماند؛ چنان که در جنگ ملازگرد (۴۶۳ق /۱۰۷۱م ) از او به عنوان سلاح دار سلطان یاد شده است . الب ارسلان سپس او را به خدمت فرزند خود، تاج الدوله تتش گمارد و طغتکین به سبب شجاعت و لیاقتی که نشان داد، به سرعت ترقی کرد و معتمد و سپه سالار دمشق و نایب تتش در حکومت شد. آن گاه تتش او را اتابک ِ فرزند خردسال خود دُقاق گردانید. نخستین حکومت نیمه مستقل طغتکین ، امارت میافارقین بود که در آن جا به عنوان اتابک دقاق رشته کارها را در دست گرفت و به تدبیر و نیک سیرتی و دادگری شهره شد.
← اسارت طغتکین
پس از اتابک و به وصیت او پسرش ، تاج الملوک ابوسعید بوری در دمشق به حکومت نشست . بوری که در ۴۷۸ق /۱۰۸۵م زاده شده بود.، از جوانی وارد امور نظامی و سیاسی شد. در ۴۹۴ق /۱۱۰۱م در حالی که ۱۶ سال بیش نداشت ، پدرش او را به امارت جبله فرستاد، ولی چنان بدسیرتی نشان داد که مردم ، فخرالملک عمار، حاکم طرابلس را به جبله خواندند. او نیز لشکری فرستاد که شهر را گرفتند و بوری را دستگیر کرده ، به طرابلس بردند، اما فخرالملک او را با احترام تمام روانه دمشق کرد و به اتابک نوشت که از بیم چیرگی فرنگان بر جبله ، آنجا را گرفته است . در ۵۰۱ق /۱۱۰۸م بوری مأموریت سفارت به بغداد نزد سلطان محمد سلجوقی را به خوبی انجام داد، و در ۵۰۳ق که اتابک خود به بغداد رفت ، بوری را بر دمشق گمارد و سفارش کرد که در برابر صلیبیان با حفظ پیمان دوستی ، استواری به خرج دهد. در همان سال بوری لشکر به بعلبک برد و آن جا را گرفت و اتابک هم حکومت آنجا را به وی داد که تا محرم ۵۰۴ همان جا بماند. او در ۵۰۶ق به دعوت انوشتگین افضلی ، والی صور که از فرنگان می هراسید، به آنجا رفت و صور را تحویل گرفت ، ولی نام خلیفه فاطمی را از خطبه نینداخت .
← اجرای سیرت پدر
بوری پیش از مرگ ، پسر خود، شمس الملوک ابوالفتح اسماعیل را جانشین کرده بود. وی در جمادی الاخر ۵۰۶ در دمشق به حکومت نشست و یوسف بن فیروز، حاجب بوری وزارت را در دست گرفت . شمس الدوله محمد، برادر اسماعیل هم بر بعلبک و اطراف آن فرمان می راند، ولی چون از اجابت درخواست اسماعیل دایر بر واگذاری دژهایی مانند حصن اللبوه به او خودداری کرد، اسماعیل به زور آن دژها را گرفت . آورده است که اسماعیل بعلبک را نیز از محمد گرفت . شمس الملوک که از آغاز کار، پیکار با صلیبیان را در صدر اقدامات نظامی خویش قرار داده بود، نخست به بهانه مصادره اموال تاجران دمشقی توسط صلیبیان در بیروت ، به ناگاه بانیاس - از استوارترین دژهای صلیبی - را مورد هجوم قرار داد و طی دو روز با حمله های سهمناک آنجا را گرفت و بسیاری از فرنگان را کشت و اسیر کرد. آن گاه به رغم قدرت و هیبت عمادالدین زنگی ، بی آنکه کسی را خبر دهد، به حماه تاخت و به سرعت آنجا را از دست نایب او به در آورد و روی به شیزر نهاد و پس از غارت اطراف آن ، مالی از ابن منقذ گرفته ، بازگشت .
← تجدید صلح با صلیبیان
...
