دانشنامه اسلامی
ایشان در سال ۱۳۳۷ ه . ق، در شهر گلپایگان ، قدم به صحنه هستی نهاد. پدر او عالم عارف، مرحوم آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی،( متولد ۱۲۸۷ ه . ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش های مختلف علوم اسلامی مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و...، و در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود. زهد، تقوی، عشق به ولایت و فضیلت های علمی اخلاقی آن بزرگ مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهی از منکر و جبهه گیری های صریحش در برابر افکار انحرافی، غیر متدیّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویی دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او می نمود، هیأت حاکمه، خائنین و زورگویان را در برابرش شکننده تر می کرد; چنان که آنها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت گذاری های خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینی و خشم الهی او می ترسیدند. آفتاب عمر آن عالم جلیل القدر در افق عصر ۲۷ رجب سال ۱۳۷۸ ه . ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام ، غروب کرد. مادر او بانوی فاضله، شاعره و عاشق اهل بیت علیهم السّلام ، فاطمه خانم، دختر حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد علی بود. از ویژگی های بزرگ معنوی، اخلاقی، که در وجود آن مرحومه متبلور بود، می توان به تعبد، اخلاص ، تقوی، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهرداری کم نظیر و اهتمام در تربیت کودکان، راز و نیاز خاشعانه و ذکر و دعا و نماز شب اشاره کرد. آیت اللّه العظمی صافی، در نوجوانی قدم به وادی علم و معنویت حوزه نهاد و میهمان صفای حلقه های صمیمی درس و بحث و مَحرَم شور وصف ناپذیر مناجات نیمه شب پاکباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به« قطب » آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان جا پی گرفت و در این مدت حجم وسیع کتب مهم رشته های مذکور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافی آموخت.
[ویکی نور] «أوقات الصلوات» از جمله آثار فقهی آیت اللّه لطف الله صافی گلپایگانی است که برای مشخص نمودن اوقات نماز در نقاط مختلف کره زمین که در طول سال اختلافات شایان توجهی پیدا می کنند، به زبان عربی و در سال 1407ق تألیف گردیده است.
بعد از توضیحات مختصری راجع به اصل قضیه و تفاوت هایی که در اوقات طلوع و غروب خورشید در سرزمین های مختلف وجود دارد، در چهار بخش مطالب کتاب دسته بندی شده است؛ بخش اول ذکر ملاحظاتی است که مؤلف ذکر آنها را لازم می داند. دومین بخش پاسخ سؤالی است که نسبت به طول و عرض جغرافیایی شهرها مطرح می شود. بخش سوم نیز به پاسخ هایی حول محور مسائل مذکور پرداخته و در آخرین قسمت بخش های گوناگون سؤالاتی که در استفتاء مطرح شده، مورد بررسی قرار گرفته است.
ابتدا سخن از چگونگی طلوع و غروب خورشید در قطب شمال است که بالخصوص در اواخر بهار و اوایل تابستان در طول بیست و چهار ساعت از تابش خورشید برخوردار می باشند.
مؤلف از لندن نیز سخن گفته و طبق آنچه خود در زمان تألیف رساله در آن جا حضور داشته و با چشم خود دیده می فرماید: شب های لندن در بعضی از ماه های سال به طور کامل تاریک نمی شود؛ یعنی مقدار اندکی از نور خورشید در شب ها هنوز تابش داشته و هوا کمی روشن می باشد. این مسئله باعث می شود تا فاصله میان فجر کاذب و فجر صادق به چند ساعت برسد، زیرا از موقعی که هوا رو به روشنی می گذارد و تا وقتی که به طور کامل روشن می شود فاصله زیادی است. مؤلف در موقع خاصی از طول سال به ساعت دقیق آن دو نیز اشاره نموده است، بعد از این مقدمه ای که ذکر شد بیان مطالبی را آغاز می کند که اولین آنها درباره فجر حقیقی می باشد. ایشان فجر حقیقی در سایر شهرها (غیر از لندن و امثال آن) را نزول خورشید از خط افق به اندازه هیجده درجه می داند.
دومین مطلب این است که مسلمانان لندن این میزان را در شهر خود دوازده درجه می گیرند که این حدّ در تمام طول سال یک سان می باشد. مؤلف این محدوده را مختص به لندن می داند و در شهرهای شمالی تر این میزان بیشتر می باشد. ایشان بروز چنین حالتی را مختص به نیم کره شمالی نمی داند و می فرماید: در قطب جنوب و حوالی آن نیز همین حالت صادق می باشد.
[ویکی فقه] اوقات الصلوات (کتاب). کتاب « أوقات الصلوات» از جمله آثار فقهى آیت اللّه لطف الله صافى گلپایگانى است که براى مشخص نمودن اوقات نماز در نقاط مختلف کره زمین که در طول سال اختلافات شایان توجهى پیدا مى کنند، به زبان عربی و در سال ۱۴۰۷ ق تألیف گردیده است. آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی فقیه ، اسلام شناس و اندیشمند بزرگ معاصر می باشد .
ایشان در سال ۱۳۳۷ ه . ق، در شهر گلپایگان ، قدم به صحنه هستى نهاد. پدر او عالم عارف، مرحوم آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافى،( متولد ۱۲۸۷ ه . ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش هاى مختلف علوم اسلامى مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و...، و در زمینه هنرهاى ارزشمندى چون شعر و خوشنویسى نیز سرآمد بود. زهد، تقوى، عشق به ولایت و فضیلت هاى علمى اخلاقى آن بزرگ مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهى از منکر و جبهه گیرى هاى صریحش در برابر افکار انحرافى، غیر متدیّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویى دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او مى نمود، هیأت حاکمه، خائنین و زورگویان را در برابرش شکننده تر مى کرد; چنان که آنها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت گذارى هاى خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینى و خشم الهى او مى ترسیدند. آفتاب عمر آن عالم جلیل القدر در افق عصر ۲۷ رجب سال ۱۳۷۸ ه . ق، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام ، غروب کرد. مادر او بانوى فاضله، شاعره و عاشق اهل بیت علیهم السّلام ، فاطمه خانم، دختر حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد على بود. از ویژگى هاى بزرگ معنوى، اخلاقى، که در وجود آن مرحومه متبلور بود، مى توان به تعبد، اخلاص ، تقوى، معرفت به حضرت حق، شجاعت، صراحت لهجه، شوهردارى کم نظیر و اهتمام در تربیت کودکان، راز و نیاز خاشعانه و ذکر و دعا و نماز شب اشاره کرد. آیت اللّه العظمى صافى، در نوجوانى قدم به وادى علم و معنویت حوزه نهاد و میهمان صفاى حلقه هاى صمیمى درس و بحث و مَحرَم شور وصف ناپذیر مناجات نیمه شب پاکباختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیل القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به« قطب » آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان جا پى گرفت و در این مدت حجم وسیع کتب مهم رشته هاى مذکور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آیت اللّه آخوند ملا محمّد جواد صافى آموخت.
ساختار کتاب
بعد از توضیحات مختصرى راجع به اصل قضیه و تفاوت هایى که در اوقات طلوع و غروب خورشید در سرزمین هاى مختلف وجود دارد، در چهار بخش مطالب کتاب دسته بندى شده است; بخش اول ذکر ملاحظاتى است که مؤلف ذکر آنها را لازم مى داند. دومین بخش پاسخ سؤالى است که نسبت به طول و عرض جغرافیایى شهرها مطرح مى شود. بخش سوم نیز به پاسخ هایى حول محور مسائل مذکور پرداخته و در آخرین قسمت بخش هاى گوناگون سؤالاتى که در استفتاء مطرح شده، مورد بررسى قرار گرفته است.
أوقات الصلوات، لطف الله صافى گلپایگانى، ج۱، ص۴ .
ابتدا سخن از چگونگى طلوع و غروب خورشید در قطب شمال است که بالخصوص در اواخر بهار و اوایل تابستان در طول بیست و چهار ساعت از تابش خورشید برخوردار مى باشند.مؤلف از لندن نیز سخن گفته و طبق آنچه خود در زمان تألیف رساله در آن جا حضور داشته و با چشم خود دیده مى فرماید: شب هاى لندن در بعضى از ماه هاى سال به طور کامل تاریک نمى شود; یعنى مقدار اندکى از نور خورشید در شب ها هنوز تابش داشته و هوا کمى روشن مى باشد. این مسئله باعث مى شود تا فاصله میان فجر کاذب و فجر صادق به چند ساعت برسد، زیرا از موقعى که هوا رو به روشنى مى گذارد و تا وقتى که به طور کامل روشن مى شود فاصله زیادى است. مؤلف در موقع خاصى از طول سال به ساعت دقیق آن دو نیز اشاره نموده است، بعد از این مقدمه اى که ذکر شد بیان مطالبى را آغاز مى کند که اولین آنها در باره فجر حقیقى مى باشد. ایشان فجر حقیقى در سایر شهرها( غیر از لندن و امثال آن) را نزول خورشید از خط افق به اندازه هیجده درجه مى داند.دومین مطلب این است که مسلمانان لندن این میزان را در شهر خود دوازده درجه مى گیرند که این حدّ در تمام طول سال یک سان مى باشد. مؤلف این محدوده را مختص به لندن مى داند و در شهرهاى شمالى تر این میزان بیشتر مى باشد. ایشان بروز چنین حالتى را مختص به نیم کره شمالى نمى داند و مى فرماید: در قطب جنوب و حوالى آن نیز همین حالت صادق مى باشد.با اوصافى که از مناطق مذکور تبیین گردید حال سؤالاتى راجع به این شهرها پیش مى آید: آیا در تمام طول سال به انتشار نور در دوازده درجه اعتماد مى شود یا خیر؟ آیا مى توان از باب احتیاط، افطار را با هجده درجه و نماز را با دوازده درجه صورت داد؟ آیا فجر و غروب طریقى هستند یا موضوعى؟.مؤلف، اولین کارى که در مقام پاسخ به سؤالات مذکور انجام داده این است که مفاهیم صبح، دلوک ، غسق و... را مورد بررسى قرار داده تا معلوم شود آیا اینها داراى مسمّاى حقیقى هستند در خارج یا از زبان ادله شرعیه گرفته شده اند؟ احکام مختص به مسمّاى آنچه ذکر شد دائر مدار تحقق آنها مى گردد مانند سایر موضوعاتى که داراى احکام خاصّ مى باشند. ایشان با استناد به برخى از شواهد قرآنى اقدام به بیان مفاهیم الفاظ مذکور نموده اند.ایشان در ادامه ضمن بیان تفاوت حکم ظاهرى و حکم واقعى جایگاه احتیاط را هم در مسائل مورد بحث مشخص نموده اند. اما علت اینکه در مورد تکلیف مسلمین در مناطق مذکور چیزى در احادیث و روایات ذکر نشده این است که چنین مسئله اى مورد ابتلاى مشافهین معصومین علیهم السلام نبوده است.مطلب دیگرى که مؤلف در این قسمت توضیح داده، راجع به عدم جریان استصحاب در مسئله مورد نظر مى باشد; به این معنا که بیاییم و استصحاب بقاى دلیل را جارى کنیم و تا واقع شدن زمان قطعى فجر صبر کنیم.آخرین بخش توضیحات مؤلف در باره آخرین قسمت سؤال استفتا کنندگان مى باشد که از طریقیت یا موضوعیت فجر پرسیده بودند که ایشان در جواب مى فرماید: مجال براى بحث از طریقیت یا موضوعیت نیست مگر اینکه طبق آیه ۱۸۷ بقره:« حتى یتبین لکم الخیط الأبیض من الخیط الأسود من الفجر»
سوره بقره، آیه ۱۸۷.
...
