دانشنامه اسلامی
«تحضیض» در لغت به معنای طلب چیزی با اصرار تمام است که با ابزارهایی همچون «هلا، الا، لولا و لوما» مطرح می شود.در استفهام تحضیضی که از اقسام استفهام مجازی است گوینده، چیزی را با پافشاری از مخاطب می خواهد؛ ولی خواسته خود را به صورت سؤال و استفهام مطرح می کند تا شنونده را بر انجام آن کار برانگیزاند؛ مانند:۱. (الا تقاتلون قوما نکثوا ایمانهم...)؛ «چرا با گروهی که سوگندهای خود را شکستند نمی جنگید». ۲. (واذ نادی ربک موسی ان ائت القوم الظالمین قوم فرعون الا یتقون)؛ «و (یاد کن) هنگامی را که پروردگارت موسی را ندا درداد که به سوی قوم ستمکار برو؛ قوم فرعون آیا پروا ندارند». در این آیه . «الا یتقون» که استفهام است، به معنای «اتقوا» آمده است.
فرق استفهام تحضیضی با استفهام عرضی
استفهام تحضیضی همچون استفهام عرضی است؛ با این فرق که طلب در استفهام عرضی با رفق و نرمی، و در استفهام تحضیضی با شدت و درشتی است.
