دانشنامه اسلامی
ارکی تایپ در چند حوزه علمی کاربرد دارد و در هر یک از آنها معنای خاصی به خود گرفته است. روان شناسی، مردم شناسی و نقد ادبی از جمله علومی است که اصطلاح آرکی تایپ در آنها کاربرد دارد. ۱) منشا و ریشه اصطلاح آرکی تایپ یا کهن الگو را در دو نقطه می توان جست وجو کرد: یکی مکتب مردم شناسی دانشگاه کمبریج که این مکتب با کتابی به نام «شاخه زرین» که جیمز فریزر – انسان شناس اسکاتلندی – آن را در فاصله سال های ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۵ میلادی نوشت، مسئله آرکی تایپ را مطرح نمود. فریزر در کتاب خود به بررسی ریشه های نخستین مناسک و آیین های مذهبی، اسطوره ها و سحر و جادو پرداخت و با مقایسه و تطبیق آنها و یافتن شباهت های فراوان نتیجه گرفت که نیازهای اولیه و اساسی انسان ها در همه مکان ها و زمان ها یکسان است.
نک: شمسیا، سیروس، انواع ادبی، تهران، فردوس، ۱۳۸۱، چاپ نهم، ص۹۳.
فروید روان یا ذهن انسان را به سه بخش خودآگاه، نیمه آگاه و ناخودآگاه تقسیم کرده بود.
نک: شمسیا، سیروس، نقد ادبی، تهران، فردوس، ۱۳۷۸، چاپ دوم، ص۲۱۹.
آرکی تایپ ها در اسطوره ها، افسانه ها، آیین ها و مناسک مذهبی اقوام مختلف، رؤیاها، خیال پردازی ها و آثار هنری (به ویژه آثار ادبی) نمود پیدا می کند.
. نک: داد، سیما، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید، ۱۳۷۵، چاپ دوم، ص۲۰۳.
...
