دانشنامه اسلامی
بعثت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم، اتمام حجت خداوند بر اهل کتاب است:یـاهل الکتـب قد جآءکم رسولنا یبین لکم علی فترة من الرسل ان تقولوا ما جآءنا من بشیر و لا نذیر فقد جآءکم بشیر و نذیر...ای اهل کتاب! رسول ما، پس از فاصله و فترتی میان پیامبران، به سوی شما آمد در حالی که حقایق را برای شما بیان می کند تا مبادا (روز قیامت) بگویید: «نه بشارت دهنده ای به سراغ ما آمد، و نه بیم دهنده ای»! (هم اکنون، پیامبر) بشارت دهنده و بیم دهنده، به سوی شما آمد!... روی سخن به اهل کتاب و مخصوصا آنهایی است که اهل استدلال و بحث هستند، به منظور رام کردن آنها در برابر پیامبر بزرگ خدا می فرماید:یا اهل الکتاب قد جاءکم رسولنا یبین لکم، ای اهل کتاب، پیامبر ما محمد صلی الله علیه و آله وسلّم بسوی شما آمد تا احکام دین را برای شما بیان کند. این آیه دلالت دارد بر اینکه خداوند پیامبر گرامی خود را به دانشی مخصوص گردانیده است که دیگران از آن دانش محرومند.علی فترة من الرسل: او هنگامی آمد که مدتی بود، رسالت قطع و کتب آسمانی کهنه شده بودند. دلالت دیگر آیه این است که در زمان فترت، پیامبری نیامده و دوران آن از زمان حضرت عیسی علیه السلام تا حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلّم بوده است. قبل از این دوران، نبوت، اتصال دانسته است.ان تقولوا ما جاءنا من بشیر و لا نذیر: پیامبر ما در دوران فترت، به سوی شما آمد تا بر شما اتمام حجت شود و در روز قیامت نگویید: کسی نیامد که ما را بکار نیکو بشارت ثواب و به کار زشت، بیم کیفر دهد.سپس این مطلب را بیان می کند که خداوند از ایشان قطع عذر کرده و به وسیله فرستادن پیامبر گرامی اسلام، راه بهانه جویی را بر ایشان بسته است، از این رو می فرماید:فقد جاءکم بشیر و نذیر: حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلّم، پیامبری است که مردم مطیع را به ثواب، نوید می دهد و عاصیان را به عقاب، می ترساند.و الله علی کل شی ء قدیر: خداوند بر هر چیزی قادر است.این آیه، دلالت دارد بر اینکه مسلک جبریان باطل است، زیرا اگر مردم نسبت به کارهای خوب و بد قدرتی نداشتند، در روز قیامت، استدلال می کردند که ما قدرتی نداشتیم، نه اینکه بشارت دهنده و برساننده ای نداشتیم تا ما را به پاداش، بشارت و از عذاب بیم دهد. بدیهی است که کسانی در روز قیامت چنین استدلالی پیش خدا می کنند که بدانند آمدن پیامبران به صلاح ایشان است و بنابراین هر گاه پیامبری مبعوث نشد، آنها حق دارند بگویند: رهبر و رهنمایی نداشتیم. اما آنهایی که چنین عملی ندارند، اگر چه پیامبری برای ایشان فرستاده نشود، چنین استدلالی نمی توانند بکنند.
اتمام حجت خدا با کتب آسمانی
خداوند بر اهل کتاب درباره رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به وسیله کتاب های آسمانی اتمام حجت کرد:الذین ءاتینـهم الکتـب یعرفونه کما یعرفون ابناءهم وان فریقا منهم لیکتمون الحق وهم یعلمون.کسانی که کتاب آسمانی به آنان داده ایم، او (پیامبر) را همچون فرزندان خود می شناسند (ولی) جمعی از آنان، حق را آگاهانه کتمان می کنند! برداشت یاد شده بر این اساس است که ضمیر «یعرفونه» به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برگردد. در تعقیب بحث های گذشته پیرامون لجاجت و تعصب گروهی از اهل کتاب، نخستین آیه مورد بحث می گوید: علمای اهل کتاب پیامبر اسلام را به خوبی همچون فرزندان خود می شناسند (الذین آتیناهم الکتاب یعرفونه کما یعرفون ابناءهم). و نام و نشان و مشخصات او را در کتب مذهبی خود خوانده اند، ولی گروهی از آنان سعی دارند آگاهانه حق را کتمان کنند (و ان فریقا منهم لیکتمون الحق و هم یعلمون).هر چند گروهی از آنها با مشاهده این نشانه های روشن اسلام را پذیرا گشتند، چنان که از عبدالله بن سلام که از علمای یهود بود و سپس اسلام را پذیرفت نقل شده که می گفت: من پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم را بهتر از فرزندم می شناسم! (انا اعلم به منی یا بنی).این آیه پرده از حقیقت جالبی بر می دارد و آن اینکه بیان صفات جسمی و روحی و ویژگی های پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلّم در کتب پیشین به قدری زنده و روشن بوده است که ترسیم کاملی از او در اذهان کسانی که با آن کتب، سر و کار داشته اند می نمود.آیا کسی می تواند احتمال دهد که در آن کتب هیچ نامی از پیامبر اسلام و نشانی از وی نبوده ولی پیغمبر اسلام با این صراحت در مقابل چشم آنها بگوید تمام صفات من در کتب شما موجود است؟ آیا اگر چنین بود همه دانشمندان اهل کتاب به مبارزه شدید و صریح بر ضد او بر نمی خاستند؟ و به او نمی گفتند این تو و این کتاب های ما، در کجای آن نام و صفات تو ثبت است؟ و آیا ممکن بود حتی یک نفر از علمای آنان در برابر پیامبر اسلام تسلیم شود؟! پس این گونه آیات خود دلیل بر صدق و حقانیت خودش می باشد. الذین ءاتینـهم الکتـب یعرفونه کما یعرفون ابنآءهم الذین خسروا انفسهم فهم لایؤمنون.آنان که کتاب آسمانی به ایشان داده ایم، بخوبی او (پیامبر) را می شناسند، همان گونه که فرزندان خود را می شناسند فقط کسانی که سرمایه وجود خود را از دست داده اند، ایمان نمی آورند.
اختلاف در دین بعد از اتمام حجت
اهل کتاب، پس از آمدن بینات و اتمام حجت بر آنان در دین اختلاف کردند.
← آیه اول
...
