ابن شاکر کتبی محمد بن شاکر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] صلاح الدین ابوعبدالله محمد بن شاکر بن احمد بن عبدالرحمن بن شاکر بن هارون بن شاکر دارانی، مورخ و ادیب دمشقی است. حاجی خلیفه لقب او را فخر الدین یاد کرده است. از جزئیات زندگی وی، اطلاعات دقیقی در دست نیست. از شهرت او به دارانی چنین بر می آید که در «داریا»، از روستاهای اطراف دمشق زاده شده و سپس به شهر دمشق منتقل شده است. سال تولد وی روشن نیست، اما در منابع جدید، آن را 681ق/ 1282م یا 686ق/ 1287م ضبط کرده اند، ولی معلوم نیست این دو رقم، از کدام منابع برگرفته شده است.به هر حال او از ابوالعباس الحجّار معروف به ابن شحنه (د 730ق1330/م) و ابوالحجاج یوسف بن عبدالرحمان المزی (د742ق1341/م) و شمس الدین ذهبی حدیث شنید. او چنان که خود گفته، به مطالعۀ آثار تاریخی علاقۀ بسیار داشت و چون از زن و فرزند فارغ بود، دست به تصنیف گشود، اما ظاهراً در ادب دستی قوی نداشت و اصول نحوی و لغوی را در نوشته های خود رعایت نمی کرد. ابن حجر متذکر شده که ابن شاکر در آغاز کار، مردی سخت تهیدست بود و سپس به خرید و فروش و استنساخ کتاب پرداخت و از آن راه ثروتی اندوخت. این شغل که وی را به خواندن کتاب ها وامی داشت، گذشته از علاقۀ بسیاری که خود وی به کسب دانش نشان می داد، انبوهی آگاهی های تاریخی و تراجم احوال بزرگان دانش و سیاست در اختیار وی گذاشت که حاصل آن را در دو اثر بزرگ او، «فوات الوفیات» و «عیون التواریخ»، می توان دید.
دو تن از مورخان معاصر وی، از او به نیکی یاد کرده اند. ابن کثیر که لقب او را «لیثی» ذکر کرده، در فن خود یگانۀ روزگارش شمرده و از کوشش های او در تعلیم و تعلم، سخن گفته و ابن رافع سلامی پس از ذکر مرگ ابن شاکر، او را به جوانمردی ستوده است. این اشارات، آشکارا نظر عباس را مبنی بر آن که ابن شاکر در میان معاصران خود، به دانش پرآوازه نبود، نقض می کند. با این همه، به گفتۀ همو، ابن شاکر به شهرت وراقانی چون ابوحیان توحیدی و یاقوت حموی نرسید. ابن شاکر در دمشق درگذشت و ابن کثیر در جامع آن جا بر او نماز گزارد و پیکرش را در مقبرۀ باب الصغیر دمشق به خاک سپردند.
ابن شاکر در روزگاری می زیست که سرزمین شام به رغم آن که مرکز جنگ های دراز مدت صلیبی بود و از یورش های مغولان، مدت درازی نگذشته بود، از شکوفایی علمی خاصی برخورداری داشت. نگاهی به دانشمندان معاصر او همچون صفدی، ذهبی، ابن تیمیه، ابن قیم جوزیه، سبکی و ابن کثیر و نیز مدارس بسیاری که در آن سرزمین وجود داشت، مانند امینیه، جوزیه، ریحانیه، غزالیه و اشرفیه، بیانگر شرایط ویژۀ محیط علمی است که ابن شاکر در آن رشد یافت و آثاری بزرگ پدید آورد.
سال وفات وی، رمضان 764ق می باشد.
1- عیون التواریخ در شش جلد. در تاریخ اسلام که بر حسب سال تدوین شده است. ابن شاکر این کتاب را از نسب و تولد پیامبر(ص) آغاز کرده و تا وقایع 760 ق1359/م را در آن آورده است. نه تنها از جهت تاریخی، بلکه به سبب کثرت اشعار و شرح حال ادیبان، فقیهان و متکلمان، از ارزش ادبی و علمی نیز برخوردار است. وی در پایان وقایع هر سال، وفیات آن سال را نیز ذکر کرده است.
2- روضة الازهار فی حدیقة الاشعار. کتابی ادبی در یک جلد که بر اساس قوافی ابیات تدوین شده بود.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم