دانشنامه اسلامی
امام حسن مجتبی علیه السلام و امام حسین علیه السلام در ایام کودکی بیمار شدند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به همراه برخی از صحابه از آنان عیادت نمودند و آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله به پدرشان حضرت امام علی علیه السلام فرمود: اگر برای بهبودی آنان نذری نمایی، امید است خداوند سبحان زودتر شفا عنایت کند.
حضرت علی علیه السلام گفت: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله! برای شفای آن دو نذر می کنم که سه روز روزه شکر به جای آورم. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و خدمتکارش فضه نیز به مانند حضرت علی علیه السلام نذر کردند.
چند روزی نگذشت که دو ریحانه رسول خدا صلی الله علیه و آله شفا یافتند و حضرت علی علیه السلام و همسرش فاطمه زهرا سلام الله علیها قصد کردند که به نذرشان وفا کرده و سه روز روزه شکر بگیرند. در آن زمان وضع مادی اکثر مسلمانان به ویژه خانواده حضرت علی علیه السلام بسیار پایین بود و به سختی می گذشت. بدین لحاظ آن حضرت ناچار گردید، از شمعون بن حاریای یهودی مقداری جو قرض کند و آن را پس از آسیاب کردن، برای پخت نان استفاده کند و یا به روایتی دیگر برای شمعون یهودی مقداری پشم ریسید و اجرت آن را سه من جو دریافت کرد.
فاطمه زهرا سلام الله علیها آن جو را آسیاب کرد و به سه بخش تقسیم نمود و هر بخشی را برای افطاری یک روز جدا کرد و سپس آن ها را در سه روز متوالی نان پخت. آنان از روز بیست و پنجم ذی الحجه شروع کردند به روزه گرفتن و ادا نمودن نذر خویش. حضرت علی علیه السلام در روز اول، نماز مغرب را با پیامبر صلی الله علیه و آله به جا آورد و سپس برای صرف افطار به خانه رفت.
ولی همین که در سر سفره نشست، مستمند و بیچاره ای از راه رسید و از آنان غذا طلبید. حضرت علی علیه السلام فرمود که سهمیه وی را به آن فقیر دهند. فاطمه زهرا سلام الله علیها فضه و امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام نیز به پیروی آن حضرت سهمیه اندک خود را به فقیر داده و خودشان با آب افطار نمودند و روز بعد را با همین وضع روزه گرفتند.
فاطمه زهرا سلام الله علیها در روز دوم بخش دیگر آرد را نان پخت و منتظر افطار ماند که او و همسرش و فرزندانش با آن نان افطار کنند. ولی در این شب نیز یتیمی از راه رسید و درخواست غذا نمود. جملگی سهمیه خود را به یتیم داده و خود با آب افطار کردند و روز سوم را با همان وضع روزه گرفتند.
در روز سوم نیز فاطمه زهرا سلام الله علیها باقی مانده آرد را نان پخت و در سر سفره گذاشت تا هنگام افطار، همگی از آن تناول کنند اما در این شب نیز محتاج دیگری فرارسید. وی اسیر بی بضاعت و گرسنه ای بود که از فرط گرسنگی و دربدری به خانه امام علی علیه السلام پناه آورد. در این شب نیز اهل خانه، غذای خود را به اسیر بخشیدند و تنها با آب افطار کردند.
