نایمان

لغت نامه دهخدا

نایمان. [ ] ( اِخ ) نام یکی از قبایل اتراک است و پادشاهان ایشان را [ قوم نایمان را ] در قدیم الزمان نام کوشلوک خان بودی و معنی کوشلوک پادشاه عظیم و قوی باشد. ( جامعالتواریخ ج 1 ) : قبایل و اقوام مغول و نایمان و تمامت لشکرها. ( جهانگشای جوینی ). و دختری از ایشان بخواست و قبیله نایمان بیشتر ترسا باشند او را دختر الزام کرد تا او نیز بت پرست شد. ( جهانگشای جوینی ج 1 ص 48 ). رجوع به تاریخ جهانگشا ج 2 ص 34، 100، 247 و حبیب السیر ج 3 ص 10، 25، 27 و 409 شود.

فرهنگ فارسی

یکی از قبایل ترک که مسکن افراد آن در حوضه علیای نهر ارخن و دامنه های جبال آلتائی و دریاچه های آن حدود بود و به آیین مسیحیت گرویدند .
نام یکی از قبایل اتراک است و پادشاه ایشان را در قدیم الزمان نام کوشلوک خان بودی و معنی کوشلوک پادشاه عظیم و قوی باشد .

دانشنامه عمومی

نایمان نام یکی از قبایل ترک است. آخرین سرکردهٔ این قوم کوچلک خان پسر تایانک خان نام دارد. او هم دوران با سلسلهٔ خوارزمشاهیان و چنگیز خان مغول بود. وی به سال ۶۰۷ هجری قمری به یاری سلطان محمد خوارزمشاه شتافت و سلطان محمد به کمک او سلسلهٔ قراختائیان را برانداخت. پس از آن کوچلک خان در ترکستان شرقی استقرار یافت تا به سال ۶۱۵ هجری قمری با چنگیزخان جنگ کرد و از کاشغر به سوی بدخشان گریخت و در آن حدود به قتل رسید و دولت قوم نایمان بدین ترتیب منقرض گردید.
نایمان (شهرستان نوکت). نایمان ( به قرقیزی: Найман، نایمان ) یک منطقهٔ مسکونی در قرقیزستان است که در شهرستان نوکت واقع شده است. نایمان ۱٬۷۵۴ نفر جمعیت دارد و ۱٬۳۰۰ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

نایْمان
قوم نسطوری مذهب مغول، ساکن اراضی میان رودخانه های اورخون و ایرتیش، مرکب از هشت قبیلۀ بزرگ. شاهان نایمان را در گذشته، کوشلوک/کوچلوک می نامیدند. نایمان ها با اقوام اویغور، قرقیز، و قنقلی و مرکیت همسایه بودند، اما اویغورها بیشترین تأثیر را، به ویژه در زبان، بر آن ها داشتند. تایانک خان، پادشاه نایمان ها و از مخالفان چنگیزخان، در جنگ با چنگیز کشته شد (۱۲۰۴م). بسیاری از نایمان ها به چنگیزخان پیوستند و گروهی دیگر، همراه کوچلوک خان، ( ـ۶۱۵ق)، فرزند تایانک، به قراختای و شرق ماوراءالنهر گریختند. دولت گورخانیان سمیرچای و ختن (کاشغر و بلاساغون) در جریان همکاری کوچلوک خان و خوارزمشاه در ۶۰۷ـ۶۱۲ق برافتاد. کوچلوک خان در ۶۱۲ـ۶۱۵ق حاکم قلمرو شرقی گورخانیان بود و با ستمگری های طاقت فرسای مذهبی خود و تحمیل مذاهب مسیحی و بودایی بر مسلمانان، سبب تمایل آنان به مغولان شد. پس از کشته شدن او، ترکستان شرقی به تصرّف مغولان درآمد. نایمان ها در تصرف ایران نیز شرکت داشتند. جان وفا میرزا نایمان در ۹۱۳ق از طرف شیبک خان ازبک به داروغگی هرات منصوب شد. نایمان ها در دورۀ شیبانیان ماوراء النهر، ازبک خوانده می شدند. جلال خان ازبک اورگنجی در اوایل سلطنت سلطان محمد خدابنده با چند هزار نایمان به خراسان حمله برد، اما در جنگ با مرتضی قلی خان پرناک، حاکم مشهد، به قتل رسید.