دانشنامه اسلامی
اردهال در فاصله 35 کیلومتری غرب کاشان واقع شده و از دیرباز در حوزه جغرافیایی این شهرستان بوده و از توابع بخش نیاسر است.
رشته کوه ها و ارتفاعات آنجا را «اردهار» یا «اردهال» یعنی کوه یا رشته کوه مقدّس نامیده اند.1 در دوران اسلامی مردم اردهال به سبب وجود چند مزار مقدّس از امامزادگان شیعه و نزدیکی و پیوند آن با قم و روایت های تاریخی و مذهبی که در وصف قم و اطراف آن آمده، سرزمین اردهال را مقدّس می شمارند. اردهال پس از شهادت حضرت سلطان علی علیه السلام به «مشهد اردهال» و به سبب حُرمت تخته قالی که تمثیلی از پیکر پاک امامزاده است و آن را برای غسل تمثیلی به کنار نهر حمل می کنند و بر آن آب می ریزند، به «مشهد قالی» یا «مشهد قالی شویان» شهرت یافته است.
در منابع تاریخی، محلّ مزار امامزاده به نام اردهال یا مشهد اردهال شناخته و مشهور نبوده، بلکه به «مشهد باریکرسف» یا مزار امامزاده در «بارکرسب» معروف بود. بارکرسف، یکی از روستاهای قدیمی این منطقه است که تا آستانه حضرت سلطان علی حدود یک کیلومتر فاصله دارد.2 در میان متون و نوشته های تاریخی، در کتاب تاریخ قم که در قرن چهارم هجری تألیف شده، در دو روایت از «اردهار» نام برده شده است.
1. امیرالمؤمنین علی علیه السلام پس از جنگ جمل، در بصره خطبه ای ایراد فرمود که فرازی از آن چنین است: وفی خطبة الملاحم لامیرالمؤمنین علیه السلام التی خطب بها بعد وقعة الجمل بالبصرة قال: یخرج الحسنی صاحب طبرستان مع جم کثیر من خیله و رجله حتی یأتی نیسابور فیفتحها و یقسم أبوابها ثم یأتی اصبهان، ثمّ الی قم، فیقع بینه و بین أهل قم وقعة عظیمة یقتل فیها خلق کثیر فینهزم أهل قم، فینهب الحسنی أموالهم و یسبی ذراریهم و نساءهم و یخرب دورهم، فیفزع أهل قم الی جبل یقال لها «وراردهار» فیقیم الحسنی ببلدهم أربعین یوماً و یقتل منهم عشرین رجلاً و یصلب منهم رجلین ثمّ یرحل عنهم 3؛ حسنی، امیر طبرستان با لشکری انبوه از سواره و پیاده حرکت می کند تا به نیشابور می رسد و آنجا را فتح می کند و به تصرّف خود در می آورد. سپس به سوی اصفهان و بعد از آن به قم می رود. بین لشکر او و مردم قم نبردی سخت واقع می شود که عدّه بسیاری کشته می شوند.
در نتیجه، اهالی قم شکست می خورند و حسنی اموالشان را غارت می کند و زنان و فرزندانشان را اسیر و خانه هایشان را خراب می نماید. اهالی قم به سمت کوهی که «وراردهار» نام دارد، می گریزند و حسنی 40 روز در شهر قم می ماند و 20 مرد را می کشد و 2 مرد را به دار می آویزد و از قم می رود. 2. و عن احمد بن خزرج بن سعد، عن أخیه موسی بن خزرج، قال: قال لی ابوالحسن الرّضا: أتعرف موضعاً یقال له «وراردهار»؟ قلت: نعم، ولی فیه ضیعتان. فقال: الزمه و تمسّک به. ثمّ قال ثلاث مرّات: نعم الموضع وراردهار4؛ احمد بن خزرج می گوید: برادرم موسی 5 گفت: امام رضاعلیه السلام چنین به من فرمود: آیا جایی را که به آن «وراردهار» می گویند، می شناسی؟ گفتم: آری و در آنجا دو مزرعه دارم. سپس سه مرتبه فرمود: وراردهار، مکان خوبی است!
