ارخوطس. [ اَ طَ ] ( اِخ ) الطارنطینی. آرخیتاس. حکیم فیثاغورسی. مولد او در طارنطینی و او دوست افلاطون بود. این حکیم ، ریاضی دان و منجم و سائس و فرمانده سپاه بود. اهالی طارنطین هفت بار او را بحکومت خویش برگزیدند و در جنگها مکرر بر دشمنان وطن خود غلبه یافت و آنگاه که در کشتی نشسته بود، کشتی وی در سواحل پوی درهم شکست و او غرق شد. وی اکتشافات بسیار در هندسه دارد. کبوتر پرّان که از قدیم ساختن آنرا بدو نسبت کرده اند، بدون شک قسمی پرنده خودکار بوده است. ارخوطس را مؤلفات بسیار است که جز معدودی از آنها در دست نیست و هُراس قصیده ای در مدح او ساخته است. قفطی در تاریخ الحکماء ( ص 24 ) «ارخوطس من اهل طارنطینی » را در ردیف حکمای معاصر افلاطون یاد کند و ابن ابی اصیبعه در عیون الانباء ( ج 1 ص 42 ) آرد: « و اما کتب فوثاغورس الحکیم التی انفرد یجمعها ارخوطس الفیلسوف الطارنطینی فتکون ثمانین کتابا.» و رجوع بقاموس الاعلام ترکی ( آرخیتاس ) شود. ارخوطس. [ اَ طَ ] ( اِخ ) قفطی در تاریخ الحکماءدر زمره تألیفات ارسطوطالیس آرد: کتابه الملقب بارخوطس سه مقالات. و نیز ابن ابی اصیبعه در تعدید مؤلفات ارسطو گوید: کتاب ارخوطس ثلاث مقالات. رجوع به تاریخ الحکماء چ لیبسک ص 43 و عیون الانباء ج 1 ص 67 شود.
دانشنامه عمومی
اَرخوطَس یا ارشیتاس یا آرخوتاس ( به یونانی: Αρχύτας ) ( به فرانسوی: Archytas ) ( زادهٔ ۴۲۸ - مرگ ۳۴۷ پیش از میلاد ) فیلسوف، ریاضیدان، ستاره شناس، سیاستمدار و رزم آرای یونان باستان بود. وی از دید فلسفی پیرو اندیشه های فیثاغورث بود. وی در تارنتوم ( طارنتین ) ماگنا گریکیا در ایتالیای کنونی زاده شد. وی دارای دوستی نزدیک با افلاطون بوده است. ارخوطس هفت بار به فرمانروایی تارنتوم رسید و در نبرد با دشمنان به کامیابی های چندی دست یافته بود. مرگ ارخوطس به دلیل غرق کشتی اش در دریای آدریاتیک رخ داده است. هوراس قصیده ای در ستایش او سروده است. همچنین دهانه آتشفشانی آرشیتاس در ماه را به نکوداشت او نام گذاری کرده اند. ارخوطس (دهانه). ارخوطس یک دهانه برخوردی در ماه است. این دهانه ۷ دهانه اقماری دارد.
