طلح

لغت نامه دهخدا

طلح. [ طَ ] ( ع اِ ) یکی از بزرگترین درختان نوع عضاه. ام غیلان . ( مهذب الاسماء ). رجوع به ام غیلان شود. درخت خارآورد و گویند درخت ام غیلان. ( مهذب الاسماء ). مغیلان. خار مغیلان. درختی بزرگ و خاردار در ریگستان. ( منتخب اللغات ). سمر. سمرة. ( منتهی الارب ). قال بشربن ابی حازم :
للّه دَرﱡ بنی حداء من نفر
و کل جار علی جیرانه کلب
اذا عدوا و عصی الطلح ارجلهم
کما تنصب وسط البیعة الصلب.
( و انما یعنی انهم کانوا عرجاً فارجلهم کعصی الطلح و عصی الطلح معوجة ). ( البیان والتبیین ج 3 ص 53 ). العلفة؛ ثمرةالطلح.( البیان والتبیین ج 2 ص 127 ). || اقاقیا . || درخت کیله. ( منتخب اللغات ). درخت موز که به هندی کیله گویند. ( غیاث ). موز . ( منتهی الارب ) ( مهذب الاسماء ) ( دهار ) ( مجمل ). طلح منضود. موز. || شکوفه خرما که از غنچه پدید آید. کارد. ( مهذب الاسماء ). شکوفه خرما. ( منتخب اللغات ). شکوفه نخستین خرمابن. طلع. ( منتهی الارب ). کویلة. چگرد. رجوع به چگرد شود. || آب تیره باقی مانده در تک حوض. ( منتهی الارب ). || ( ص ) مرد گرسنه. ( منتهی الارب ). خالی شکم از طعام. ( منتخب اللغات ).
طلح. [ طَ ] ( ع مص ) مانده شدن. ( زوزنی ) ( تاج المصادر ). طلاحة. مانده گردیدن شتر و منه حدیث اسلام عمر: فمابرح یقاتلهم حتی طلح ؛ ای اعیا. ( منتهی الارب ). مانده کردن ستور و مانده شدن وی. ( تاج المصادر ). طلح زید بعیره ؛ مانده گردانید شتر را ( لازم است و متعدی ). ( منتهی الارب ). || لاغر کردن ستور. ( زوزنی ). || خالی شکم گردیدن از خوردنی. ( منتهی الارب ).
طلح. [ طُ ل َ ] ( ع اِ ) ج ِ طلحة. ( دهار ).
طلح. [ طُل ْ ل َ ] ( ع ص ، اِ ) ج ِ طالح. ( منتهی الارب ). بدکرداران. رجوع به طالح شود.
طلح. [ طَ ل َ ] ( ع اِ ) نعمت. ( منتهی الارب ) :
کم رأینا من اناس هلکوا
و رأینا المرء عَمْراً بطلح.
ابن السکیت گوید: طلح در این شعراعشی اسم موضعی است ، اما دیگران گویند که اعشی در موضعی بنام ذوطلح به خدمت عمرو رسید و در شعر خویش ازذوطلح تیمناً به طلح بمعنی نعمت اکتفا کرد. ( معجم البلدان ). رجوع به ماده بعد شود. || ( اِمص ) تازگی. || نازکی. || درد شکم ستور از خوردن طلح. ( منتهی الارب ).
طلح. [ طَ ل َ ] ( اِخ ) نام موضعی است. اعشی گوید :
کم رأینا من اناس هلکوا

فرهنگ عمید

۱. = موز
۳. = مغیلان

فرهنگ فارسی

( اسم ) ۱ - درخت صمغ عربی ام غیلان . ۲ - موز .
نام موضعی است

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی طَلْحٍ: میوه یا درخت موز (برخی هم گفته اند درختی است که سایهای خنک و مرطوب دارد . یا درخت ام غیلان است ، که شکوفههایی خوشبو دارد)
ریشه کلمه:
طلح (۱ بار)
«طلح» درختی است سبز و خوشرنگ و خوشبو، جمعی گفته اند: همان درخت موز است که، برگهای بسیار پهن و سبز و زیبا، و میوه ای شیرین و گوارا دارد.
درخت موز . راغب گوید: طلح درختی است واحد آن طلحه است در صحاح و نهایه گفته: درخت بزرگی است از جنس درختان بزرگ. در اقرب اضافه کرده که شتر آن را می‏چرد در قاموس و اقرب از جمله معانی آن میوه و موز است در مجمع از ابن عباس و غیره نقل کرده که‏آن درخت موز است. به قولی درختی است که سایه خنک و گوارائی دارد بعضی درخت ام غیلان گفته‏اند که دارای گلهای خوب و عطر مطبوعی است. اهل سنت از علی علیه السلا نقل کرده‏اند که: مردی در محضرش «وَ طَلَحٍ مَنْضُودٍ» خواند فرمود: خواند فرمود: طلح منضود چیست؟ آن «طَلْع» است چنانکه فرموده: «وَنَخْلٍ طَلْعُها هَضیمٌ» گفتند: آیا آن را عوض نمی‏کنی؟ فرمود قرآن امروز دیگر دست خورده نمی‏شود، این سخن را حضرت مجتبی علیه السلام و قیس بن سعد نیز از آن حضرت نقل کرده‏اند. اصحاب ما آن را از یعقوب روایت کرده‏اند که گوید: به حضرت صادق علیه السلام گفتم: و طلح منضود فرمود: نه و طلع منضود. به نظر نگارنده: طلح درخت موز است چنانکه در صافی و المیزان نیز اختیار کرده است و نضد به معنی چیدن چیزی بالای یکدیگر است معنی آیه چنین است: آنها در کنار درخت موز بخصوصی اند که میوه‏اش روی هم چیده شده به هر حال: طلح نکره است نمی‏شود با موزهای دنیا قیاس کرد. این کلمه در کلام اللّه فقط یکبار آمده است.