دانشنامه اسلامی
وی شاگرد نورالدین عبدالصمد بن علی اصفهانی نطنزی از مشایخ معروف سلسله سهروردیه بوده و در سال ۷۳۵ ق وفات یافته است. وی در فروع مذهب ، شافعی و در مسلک، صوفی و در اصول عقاید ، اشعری است. به واسطه مسلک تصوف ، عقاید او از تعصب بیرون آمده و یک نوع اعتدالی پیدا کرده است که هدف اصلی و مقصود اساسی مسلمانان حقیقی است. در اصول عقاید مانند غالب اشعری ها خشک و جامد نیست بلکه به روش اهل تحقیق از حدود تقلید تجاوز می کند مثلا درباره اسماءالله می گوید: اسماءالهی در آنچه شنیده ایم و به ما رسیده است منحصر نیست و حال آنکه اشاعره اسماءالله را توقیفی می دانند و از حدی که در شرع وارد شده تجاوز نمی کنند و همچنین درباره جبر و اختیار حد معتدل مابین جبر اشعری و تفویض معتزلی را گرفته و مانند شیعیان به امر بین الامرین معتقد و سخن امام صادق علیه السّلام که «لا جبر و لا تفویض و لکن امر بین الامرین» متمسک شده است. عزالدین محمود عارف مشترع زاهد است و به همین دلیل، گاهی کتاب او به فقه و ادعیه و اعمال عبادی شبیه تر است تا به کتاب تصوف، و به طور خلاصه می توان گفت که مکتب وی تلفیق حقیت، طریقت و شریعت است. عزالدین در علوم متداوله عصر خویش مخصوصا ادبیات ، فلسفه ، عرفان ، کلام و حدیث مانند دانشمندان معاصر و هم مسلکش کمال الدین عبدالرزاق کاشانی تسلط و تبحر کامل داشت.
منبع
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
