معنی بلتستان | لغت یاب

دانشنامه عمومی

بَلتِستان ( اردو: بلتستان بلتی: སྦལ་ཏི་སྟཱན ) که با نام بلتیول یا تبت کوچک ( بلتی: སྦལ་ཏི་ཡུལ་། ) نیز شناخته می شود، یک منطقه کوهستانی در بخش گلگت - بلتستان در کشمیرِ تحت مدیریت پاکستان است. بلتستان در نزدیکی کوه های قره قروم درست در جنوب کی۲ ( دومین کوه مرتفع جهان ) واقع شده است و از غرب با گلگت، از شمال با سین کیانگ چین، از جنوب شرقی با لداخ و از جنوب غرب با دره کشمیر همسایه است. میانگین ارتفاع آن بیش از ۳٬۳۵۰ متر ( ۱۰٬۹۹۰ فوت ) است. منطقه اداری امروزی آن بخش بلتستان نام دارد.
بلتستان با مرکزیت سکردو یکی از مناطق شمالی پاکستان با طبیعت سرسبز با منابع معدنی ارزشمند بوده که این منطقه مورد مناقشه هند و پاکستان است این منطفه پاکستان و بین سرزمین لَداخ در هندوستان، منطقهٔ سین کیانگ در چین و جامو و کشمیر قرار گرفته است. بیشتر مردم این منطقه به زبان بلتی صحبت می کنند. بلتستان یکی از اصلی ترین منطقه کشمیر بشمار می آید و بارها جنگ مرزی بین هند و پاکستان رخ می دهد. منطقه ای کوهستانی است که رشته کوه قراقروم، قله های کی۲ ( دومین قله مرتفع دنیا ) و گاشربروم در آن قرار گرفته اند.
پیش از سال ۱۹۴۷، بلتستان بخشی از دولت شاهزاده نشین جامو و کشمیر بود، اما پس از آن در ۱۸۴۰ توسط سپاهیان گلاب سینگ فتح شد. بلتستان و لداخ به طور مشترک تحت یک وزرات ( منطقه ) در یک ولایت اداره می شدند. بلتستان هویت خود را در این تقسیم بندی تحت عنوان بخش سکردو حفظ کرد. کارگیل و له دو بخش ( تحصیل ) دیگر این ولایت بودند. پس از پیوستن مهاراجه جامو و کشمیر به هند، گروه مسلح پیشاهنگان گیلگیت فرماندار مهاراجه را در گلگت سرنگون و بلتستان را تصرف کردند. منطقه خودگردان آژانس گیلگیت و بلتستان از آن زمان توسط پاکستان اداره می شود. دره کشمیر و کارگل و له جزو هندوستان باقی ماند. کل منطقه بلتستان تحت کنترل پاکستان است به جز ۴ روستای کوچک کوهستانی ناهموار و خشک در منطقه بلتستان، که در آن سکنه اندکی از بلتی ها هنوز وجود دارد، از جمله روستای تورتوک در دره نوبرا. این روستاها پس از جنگ هند و پاکستان در سال ۱۹۷۱ به لداخ ادغام شدند.
ساکنان این منطقه عمدتاً مردم بلتی تبتی تبار هستند. اکثریت قریب به اتفاق مردم پیرو اسلام هستند. بلتستان از نظر راهبردی برای پاکستان و هند اهمیت دارد. جنگ کارگل و درگیری سیاچن در آنجا انجام شد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بَلْتِسْتان، منطقه ای در کشمیر آزاد که در متون اسلامی به تبت خُرد معروف است.
بلتستان سرزمینی کوهستانی است که شماری از بلندترین قلل جهان در آن واقع شده است. گادوین اوستن (ک ۲)، مرتفعترین قله کوه های قراقروم و بلندترین قلعه جهان پس از اورست، به ارتفاع ۶۱۱، ۸ متر (فتح در ۱۳۳۲ ش/ ۱۹۵۳) و گاشر بروم، به ارتفاع ۱۴۹، ۸متر (فتح در ۱۳۳۷ ش/ ۱۹۵۸) از آن جمله اند. رود سند و شیوک منطقه را آبیاری می کنند. سکردو، شهر عمده آن و مرکز اداری منطقه و مرکز بازرگانی چادرنشینان است. این شهر در۱۳۳۰ ش /۱۹۵۱ نیروی برق مجهز شده است و دارای فرودگاه، بیمارستان پیشرفته، مدرسه و بازار است.
ساکنین
حدود ۰۰۰، ۱۷۰ بلتی در این منطقه زندگی می کنند. زبان بلتی ها ترکیبی از لدّاخی و تبتی است و از زمانی که مسلمان شده اند، واژه های فارسی و عربی و اردو، بویژه در حوزه دین ، جایگزین کلمات تبتی شده است که از نفوذ اسلام حکایت می کند.
پیشینه
بلتی ها تا پیش از ۸۰۲، بودایی بودند و تقریباً در همین زمان، مرشدان صوفی آنان را به دین اسلام درآوردند. بنا به روایات محلی، براثر سفرهای سید علی همدانی (۷۱۴ـ۸۷۶) بود که اسلام به بلتستان راه یافت. هیچ سند تاریخی از سفر او در دست نیست، اما تعالیم وی، به طور مستقیم یا به کوشش مریدانش، بخوبی نفوذ پیدا کرد. برخی از قدیمترین مساجد در بلتستان، خانقاه های چوبی است که از روی طرح منحصر به فرد مسجد معروف شاه همدان در سرینگر ساخته شده است. طریقه نوربخشیه که سید محمد نوربخش (متوفی ۸۶۹)، مؤسس آن بود، از کشمیر به بلتستان آورده شد. صوفیان نوربخشیه هنوز در شرق بلتستان حضور دارند. سایر بلتی ها، بویژه در ناحیه سکردو، عمدتاً شیعه اند. میرشمس الدین عراقی، که در کشمیر در لفافه تعلیم نوربخشیه به تبلیغ شیعه می پرداخت، مذهب شیعه را از کشمیر به بلتستان آورد. هونزه ها، همسایگان بلتی ها، از پیروان آقاخان اند. هرچند بلتی ها بیش از پانصدسال است که مسلمان شده اند، خاستگاه تبتی فرهنگ آنان هنوز در زبان، کشاورزی و سنت های عامیانه آن ها دیده می شود.
درباره خاستگاه مردم بلتی و نام بلتستان حدسیاتی چند وجود دارد. در زبان بلتی واژه بلتی به آغل هایی اطلاق می شود که برای نگهداری حیوانات در زیرزمین ساخته می شود. وجود این آغل ها که تعداد محدودی از حیوانات را در خود جای می دهد، روشن می سازد که ساکنان اولیه این منطقه کشاورزان یکجانشین بوده اند.
رویدادهای تاریخی
...
[ویکی شیعه] بَلْتِسْتان، سرزمینی کوهستانی در آخرین نقطه های شمال شرقی پاکستان. مذهب شیعه را میر شمس الدین عراقی در قرن هشتم قمری به این منطقه آورده است. قریب به اتفاق ساکنان این منطقه، شیعیان هستند. در کنار شیعیان، گروهی از پیروان نوربخشیه در بلتستان زندگی می کنند.
بلتستان، منطقه ای در کشمیر آزاد است که در متون اسلامی به تبت خُرد معروف است. این منطقه سرزمینی کوهستانی است که شماری از بلندترین قلل جهان در آن واقع شده است. سکردو، شهر مهم آن و مرکز اداری منطقه و مرکز بازرگانی چادرنشینان است.
فرمانروایان قدیمی بلتستان، به «راجا» یا «گیال پو» ملقب بودند. علی شریف خان در قرن دهم هجری/ شانزدهم میلادی، از مشهورترین آنهاست که دژی در سکردو بنا کرد. لشکرکشی های او به نواحی مجاور هنوز مایه اصلی بسیاری از ترانه های عامیانه است. در اوایل قرن یازدهم، گیال پوی دیگری به نام علی میر، حاکم سکردو، به موطن بلتی ها تاخت و آن را فتح کرد. در ۱۲۵۶، احمد شاه، آخرین گیال پو، در برابر سردار دوگرا، زوراور سینگ، استقلال خود را از دست داد. در آن هنگام، کشمیر زیر لوای گلاب سینگ بود و بلتستان نیز به آن ملحق شد. در ۱۲۶۳، به موجب قرارداد امرِتسِر تحت نظر وزارت لداخ قرار گرفت و بدین سان به سلطه انگلیس درآمد.