حمله حیدری
دانشنامه عمومی
گفته می شود که راجی کرمانی ادامهٔ آن یا کتاب دیگری به همین نام را سروده است. به عقیدهٔ علی اکبر ولایتی برخی دیگر از شعرا نیز در تکمیل حملهٔ حیدری یا به تقلید از آن اشعاری سروده اند.
وی افراد زیر را از دیگر سرایندگان حملهٔ حیدری می داند:
• میرزا ابوطالب فندرسکی معروف به ابوطالب اصفهانی از شاعران قرن دوازدهم که در حقیقت ادامه و مکمل کار باذل مشهدی بود.
• تکمله حمله حیدری. شاعری به نام نجف با سرودن اشعاری در همین زمینه، دو بخش باذل مشهدی و ابوطالب فندرسکی را بهم وصل کرد و این ۳ بخش یکی شد، ابتدا در هند و سپس ایران به چاپ رسید.
• حمله حیدری اثر میرزا آزاد کشمیری متوفی به سال ۱۱۳۴
• حمله حیدری اثر صبا در عصر ناصر الدین شاه قاجار، شاعری به نام میرزا آقا مصطفی افتخار العلماء متخلص به صبا دنباله اثر باذل را از خلافت علی تا پایان جنگ نهروان ادامه داد.
• حمله حیدری اثر مهدی علی خان عاشق هندی شامل غزوات علی
در قسمتی از این حماسه، شاعر به توصیف جنگ علی و عمرو بن عبدود پرداخته است. شاعر این شعر را تحت تأثیر حماسهٔ ملی سروده و در آن به وفور از شیوه و روش شاهنامه استفاده کرده است.
دانشنامه آزاد فارسی
نام چند منظومۀ حماسی ـ دینی در بیان زندگی پیامبر (ص) و به ویژه نبردهای حضرت علی (ع). ۱. حملۀ حیدری باذل مشهدی ( ـ۱۱۲۳ق) شامل ۲۴،۰۰۰ بیت که از آغاز فتوحات صدر اسلام تا روزگار کشته شدن عثمان را دربرمی گیرد؛ ۲. حمله حیدریراجی کرمانی (۱۱۸۰ـ۱۲۶۱ق) حدود ۳۰،۰۰۰ بیت از آغاز تا جنگ صفین. او اصلاً زردشتی بود و پس از اسلام آوردن خود را بمانعلی نامید و این منظومه را سرود؛ ۳. افتخارنامۀ حیدری، اثر میرزا مصطفی افتخار العلماء معروف به صهبای آشتیانی، این منظومه صرفاً راجع به نبردها و جنگ های حضرت علی (ع) است. وی در وقایع مشروطه در ۱۳۲۷ق در حرم شاه عبدالعظیم کشته شد.
دانشنامه اسلامی
قزوینی فقط از دو منظومه حمله حیدری اثر باذل مشهدی و راجی کرمانی نام برده است، اما اته چندین منظومه درباره حضرت علی و اهل بیت پیامبر علیهم السلام ذکر کرده و گلچین معانی ۵۴ منظومه را نام برده است.
حمله حیدری در مجالس عزا
به گفته آقابزرگ طهرانی ، «حمله خوانی» با قرائت منظومه حمله حیدری باذل مشهدی، در برابر قرائت کتاب روضة الشهداء اثر ملاحسین واعظ کاشفی (متوفی ۹۱۰) که عنوان «روضه خوانی» داشت، در مجالس عزا رایج شد.
حمله های حیدری مشهور
در میان منظومه هایی که عنوان حمله حیدری به خود گرفته اند، منظومه های باذل مشهدی، راجی کرمانی و افتخارالعلماء صهبای آشتیانی از نظر ویژگی های ادبی و درجه اشتهار، اهمیت ویژه ای دارند.
منابع برای مطالعه
...
[ویکی شیعه] حمله حیدری (کتاب). حمله حیدری؛ نام منظومه هایی (مجموعه اشعار) در بیان زندگانی پیامبر(ص) و مخصوصا نبردهای علی(ع)، که از اواخر قرن نهم تا اوایل قرن چهاردهم هجری قمری سروده شده است. به گفته آقابزرگ طهرانی، «حمله خوانی» با قرائت منظومه حمله حیدری باذل مشهدی، در برابر قرائت کتاب روضة الشهداء که عنوان «روضه خوانی» داشت، در مجالس عزا رایج شد. مشهورترین آثار نگاشته شده در این زمینه منظومه های باذل مشهدی، راجی کرمانی و صهبای آشتیانی است.
قزوینی فقط از دو منظومه حمله حیدری اثر باذل مشهدی و راجی کرمانی نام برده است، اما هرمان اته چندین منظومه درباره حضرت علی (ع) و اهل بیت (ع) پیامبر اکرم (ص ) ذکر کرده و گلچین معانی ۵۴ منظومه را نام برده است. به گفته آقا بزرگ تهرانی، «حمله خوانی» با قرائت منظومه حمله حیدری باذل مشهدی، در برابر قرائت کتاب روضة الشهداء اثر ملا حسین واعظ کاشفی (متوفی ۹۱۰) که عنوان «روضه خوانی» داشت، در مجالس عزا رایج شد.
در میان منظومه هایی که عنوان حمله حیدری به خود گرفته اند، منظومه های باذل مشهدی، راجی کرمانی و افتخارالعلماء صهبای آشتیانی از نظر ویژگی های ادبی و درجه شهرت، اهمیت ویژه ای دارند.
