حدیث قدسی. [ ح َ ث ِ ق ُ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) کلام الهی که نزول آن برای اعجاز نباشد، بخلاف قرآن که برای همین نازل شده است. حدیث الهی. سیدشریف جرجانی گوید: هو من حیث المعنی من عنداﷲ تعالی و من حیث اللفظ من رسول اﷲ فهو ما اخبر اﷲ تعالی به نبیه بالهام او بالمنام فاخبر علیه السلام عن ذلک المعنی بعبارة نفسه. فالقرآن مفضل علیه ، لأن لفظه منزل ایضاً. ( تعریفات جرجانی ). رجوع به حدیث شود. تهانوی گوید: در فوائد امیر حمیدالدین آمده است که فرق بین قرآن و حدیث قدسی بر شش وجه است. وجه اول آن است که قرآن معجز است ، و حدیث قدسی لازم نیست که معجز باشد. دوم آن است که نماز بدون قرآن نماز نباشد، بخلاف حدیث قدسی. سوم آن است که منکر قرآن کافر است ، ولی منکر حدیث قدسی کافر نباشد. چهارم آن است که در قرآن لازم است جبرئیل واسطه انزال آن بسوی پیغمبر باشد، بخلاف حدیث قدسی. پنجم آن است که واجب است لفظ قرآن از حق تعالی باشد، ولی حدیث قدسی جایز است که الفاظش از پیغمبر باشد. ششم آن است که قرآن را بدون طهارت نمیتوان مس کرد بخلاف حدیث قدسی -انتهی. و با این فرقی که ذکر شد، فرق بین حدیث قدسی و منسوخ التلاوه نیز روشن گردید، چه همانطور که در ذیل کلمه حدیث گفتیم ، آنچه از منسوخ التلاوه هم به ما رسیده باشد در اصطلاح آنرا هم قرآن گویند.برای تاریخ گردآوری حدیثهای قدسی و گردآورندگان آنها فهرست کتابخانه دانشگاه تألیف منزوی ج 1 صص 130-132 دیده شود.
فرهنگ فارسی
کلام الهی که نزول آن برای اعجاز نباشد
دانشنامه عمومی
حدیث قدسی کلامی است که به باور مسلمانان از سوی خدا بدون به چالش طلبیدن ناباوران ( تحدی ) و بدون غرض اعجاز به پیامبر وحی شده است. از دید مؤمنین به اسلام حدیث قدسی از جهات ذیل با قرآن متفاوت است: ۱. مشتمل بر اعجاز نیست ۲. در نماز به عنوان قرائت کاربرد ندارد. ۳. مسّ آن بدون طهارت جایز است.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] حدیث قدسی، نوعی حدیث که به ذات مقدّس الهی منسوب است و به آن حدیث ربانی و الهی نیز گفته می شود. واژه حدیث از نظر لغت شناسان به معنی جدید و حادث شده، در برابر قدیم می باشد و در اصطلاح هر کلامی و عبارتی است که از معصوم ـ علیه السّلام ـ صادر و بدو منتهی می شود و بر دو قسم قدسی و غیر قدسی تقسیم می گردد.در ترکیبِ وصفیِ حدیث قدسی، واژه قدسی منسوب است به قُدْس به معنای پاکی و طهارت یا برکت که وصف حدیث قرار گرفته است. وجه تسمبه درباره وجه تسمیه احادیث قدسی، چند احتمال داده اند که براساس قوی ترین آن ها، انتساب این احادیث به ذات مقدّس الهی موجب این نام گذاری شده است. تعریف حدیث ... [ویکی شیعه] حدیث قدسی کلامی است که پیامبر اکرم (ص) آن را از خداوند نقل می کند، به آن حدیث ربانی و حدیث الهی نیز می گویند. در این احادیث، معنی و مضمون از خداوند و الفاظ از پیامبر است؛ مضمون مورد نظر ممکن است به واسطه فرشته و یا الهام و یا القا در خواب به پیامبر منتقل شده باشد. این احادیث معمولا با کلماتی مانند «قال الله» یا «یقول الله» شروع می شوند. حدیث قدسی با قرآن تفاوت دارد؛ زیرا قرآن از لحاظ مفهوم و لفظ از جانب خداوند(ج) است ولی حدیث قدسی فقط مضمونش از جانب خداوند است، در جنبه های مربوط به معجزه بودن یا بعضی از مفاهیم نیز بین قرآن و حدیث قدسی تفاوت وجود دارد. اقوالی که به پیامبران گذشته منسوب است نیز در جمع احادیث قدسی قرار می گیرند، و در برخی روایات، این احادیث از انبیای سابق نقل شده اند. مضمون احادیث قدسی بیشتر اخلاقی و عرفانی است. مهم ترین بحث و اختلاف نظر درباره این احادیث، وحیانی بودن یا نبودن الفاظ آنهاست. بیشتر این احادیث از پیامبر اکرم(ص) به واسطه انس بن مالک، ابوهریره، ابن عباس و حضرت علی(ع) نقل شده اند. واژه «قدسی» در ترکیبِ وصفی «حدیث قدسی»، منسوب به قُدْس به معنای پاکی و طهارت است. درباره وجه نامگذاری احادیث قدسی، چند احتمال داده اند که بر اساس قوی ترین آنها، انتساب این احادیث به ذات مقدّس الهی موجب این نام گذاری شده است. روند نام گذاری احادیث قدسی به این نام طبعاً امری متأخر از تکوین چنین مفهومی است. کرمانی از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است، اما بررسی بسامد کاربرد این نام ها در کتاب ها، نشان می دهد که عنوان «الهی» قدیم تر و پرکاربردتر بوده است. ابن کثیر نیز از این عنوان استفاده کرده است. تعبیر حدیث قدسی هر چند دیرتر پدید آمد، اما به سرعت همه گیر شد و جای عنوان الهی را گرفت. به نظر گراهام، عبدالله بن حسن طیبی (متوفی ۷۴۳) نخستین کسی بود که عنوان حدیث قدسی را به کار برد، اما ظاهراً امیر حمیدالدین (متوفی ۶۶۷) در این باره بر او مقدّم بوده است. از دیگر کسانی که از تعبیر حدیث قدسی در آثار خود استفاده کرده اند، به ترتیب، این افراد بوده اند: [ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است محتوای حدیث قدسی کلام خداوند است که با فرستادگان خود سخن گفته است. در تفاوت حدیث قدسی با قرآن گفته اند: نسبت به حدیث قدسی تحدّی صورت نگرفته، برخلاف قرآن که مردم را به تحدّی فراخوانده است و نیز قرآن، وحی از طریق جبرئیل است؛ اما حدیث قدسی الهام گونه و مانند آن است. فقها در مقام استنباط احکام در باب های مختلف از احادیث قدسی - که مجموعه ای از مواعظ و رهنمودهای اخلاقی است و نه صرف بیان احکام - بهره گرفته اند. جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 3، صفحه 268 .
