بیره جک. [ ] ( اِخ ) ( از: بیرة عربی + جک ، ادات تصغیر ترکی ) نام شهری است در جزیره واقع در سمت چپ رود فرات و عامه آنرا «بله جک » خوانند و بنا بگفته «ساخاو» مردم حلب آن را «باراجیک » گویند و معنی این کلمه قلعه کوچک است و ازهمین منطقه است که رودخانه فرات دره ها و کوههای صعب العبور را گذرانیده وارد دشت شام میگردد. شهر بیرةجک بر روی خرابه های شهر قدیم مرکز آرامیان بنام «برسپ » بنا گردیده و این شهر در قرن نهم ق. م. دارای موقعی ممتاز بوده است و نام بیرة را مورخان سریانی مانندمورخان عرب بجای «بیرثا» بکار برده اند و ذکر این نام در تواریخ از دوران جنگهای صلیبی متداول گشته ، چه «بیلدوین » حاکم شهر «رها» آنرا تصرف نموده و حدود نیم قرن تحت تصرف اروپائیان بوده است و در سال 539 هَ. ق. ( 1144 م. ) بر سر دفاع از این قلعه در برابر حمله های سپاهیان زنگی حاکم موصل رشادتها نشان داد. اما مردم این شهر از ترس زنگی موصلی خود را تسلیم «ماردین ارتقی » نمودند و از آن زمان تحت تصرف مسلمانان درآمد و در حمله مغول یکی از قلعه های استوار و پایدار اسلامی در برابر حملات دشمن بوده است و نام بیرة در مؤلفات جغرافی نویسان متقدم اسلامی نیامده مگر در نیمه ٔقرن سیزدهم میلادی که امثال ابوالفداء و دمشقی و خلیل ظاهری. و در مراصدالاطلاع از آن ذکری بمیان آمده و اما نام ترکی آن یعنی بیرةجک هنگامی متداول گشت که سرزمین شام بدست عثمانیها افتاد. نخستین جهانگرد که نام بیرةجک را برده است نیبور ( 1766 م. ) بوده است. اما جهانگردان قبل از وی آنرا «بر» یا «بیر» میگفتند و سبب شهرت بیرةجک در تاریخ جنگهای اخیر همانا شکستی بوده است که ترکها در سال 1839م. در جنگ با مصر دچار آن گردیدند. شهر بیرةجک را دیواری مخروبه احاطه کرده است که آن را قایتبای درسال 887 هَ. ق. ( 1482 م. ) بنا کرد و چهار برج شهر را دیده بانی مینماید. شهر بیرةجک دارای آثار باستانی از ادوار مختلف می باشد. ( از دائرة المعارف اسلام ).
فرهنگ فارسی
نام شهری است در جزیره واقع در سمت چپ رود فرات و عامه آنرا (( بله جک ) ) خوانند و بنا بگفته (( ساخاو ) ) مردم حلب آنرا (( باراجیک ) ) گویند و معنی این کلمه قلع. کوچک است و از همین منطقه است که رودخان. فرات دره ها و کوهها صعب العبور را گذرانیده وارد دشت شام میگردد ٠
دانشنامه عمومی
بیره جک ( به ترکی استانبولی: Birecik ) شهری است در کشور ترکیه که در استان شانلی اورفه واقع شده است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی ۴۶٬۰۲۰ نفر و بر اساس برآوردهای سال ۲۰۰۹ میلادی ۴۵٬۷۳۶ نفر می باشد.
