دانشنامه اسلامی
لفظ جزئی به لحاظ دلالت بر معنای خاص، سه قسم است:۱. اسمای اعلام؛ الفاظی اند که وضع خاص و موضوع له خاص دارند؛ یعنی واضع، لفظی را برای دلالت بر شخص معین قرار می دهد؛ مانند انتخاب لفظ زید برای مردی خاص.۲. اسمای اشارات؛ اسم هایی هستند که برای اشاره به چیزی یا کسی وضع شده اند؛ مانند: «ذا» برای اشاره به مفرد مذکر، «ذی» برای اشاره به مفرد مؤنث، «هنا» برای اشاره به مکان نزدیک و «هناک» برای اشاره به مکان دور.۳. مضمرات یا ضمایر؛ اسم هایی هستند که جانشین اسم ظاهری می شوند که قبلاً در کلام آمده است؛ بنابراین، آوردن ضمیر، گوینده و نویسنده را از آوردن دوباره اسم، بی نیاز می کند؛ مانند: هو، انت و انا.
وضع اسمای اشاره
درباره وضع اسمای اشاره اختلاف است. برخی معتقدند در اسمای اشاره، وضع عام و موضوعٌ له خاص است؛ یعنی برای مثال واضع، هنگام وضع کلمه «هذا» مفهوم کلی مفرد مذکر را تصور کرده و سپس لفظ «هذا» را برای افراد و مصادیق مذکر قرار داده است؛ مانند: هذا الرجل و هذا الکتاب.برخی دیگر معتقدند وضع عام و موضوعٌ له عام است و تشخص از طریق نحوه استعمال ایجاد می شود.
وضع ضمایر
درباره وضع ضمایر نیز، اختلاف است. بعضی وضع، موضوعٌ له و مستعملٌ فیه را در ضمایر، مانند حروف عام و جزئیت را ناشی از نحوه استعمال می دانند. برخی وضع را عام و موضوعٌ له را خاص می دانند و بعضی دیگر وضع و موضوعٌ له را عام و مستعملٌ فیه را خاص می دانند.
قول خواجه طوسی
...
