دانشنامه اسلامی
او از تبار اسد بن عبدالعزّی بن قصّی به کلاب و از قوم و قبیله زبیر بن عوام برادرزاده حضرت خدیجه بنت خُوَیلد است و شاید به همین سبب وی را ابن زبیر خوانده اند.
گردآوری کتب
پدرش از مردم کوفه بود، ولی او در بغداد اقامت گزید و از روزگار پدر به فراگیری دانش پرداخت . پدرش ارث فراوانی برای او بر جای نهاد و او همه را در راه دانش اندوزی ، فراهم آوردن کتابخانه ، خریدن و نسخه برداری کتاب و کمک به دانش پژوهان بینوا صرف کرد. وی کتابهای خود را دسته بندی کرده ، بر هر یک نشان خاصی نوشته بود تا یافتن آنها از میان انبوه کتابها آسان باشد. ابن زبیر به گردآوری و نشر کتاب عشق می ورزید و کتابهای بسیاری را به خط خویش نسخه برداری کرد و چندان در این کار اهتمام ورزید که با داشتن تواناییهای علمی ، کمتر به کار تألیف پرداخت.
← جلب اعتماد دانشمندان
او از شاگردان و یاران ثعلب (امام کوفیان زمان خود در نحو و لغت ) بود. نزدیکی ابن زبیر به ثعلب چندان بود که ثعلب او را به عنوان وصی خویش برگزیده و از او خواست که پس از مرگ کتابهایش را به احمد بن اسحاق قُطْرَبُّلی بسپارد. ابن زبیر در علم حدیث نیز مقامی ارجمند دارد، چنانکه طوسی از طریق احمد بن عبدون حدیثهایی را که ابن زبیر روایت کرده ، در کتابهای خویش آورده است. او از ابراهیم بن ابی العَنبس ، حسن و محمد دو پسر علی بن عَفان ، ابراهیم بن عبدالله قصّار، محمد بن حسین حنینی و علی بن حسن فضال حدیث شنید و گروهی همچون ابن رزقویه ، احمد بن محمد بن حسنون ، ابوعلی بن شاذان و تَلْعُکْبَری از او حدیث شنیده و روایت کرده اند. همچنین ابوعبدالله محمد بن اسد کاتب بغدادی از شاگردان او بود.
ثقه
...
