دانشنامه اسلامی
این کلمه از ریشه شفع به معنی جفت بوده، در برابر وتر که به معنی تک و تنها است. شفاعت نوعی کمک رسانی از شخص قوی به ضعیف است. به این شخص قوی و کمک رسان، شفیع و به کارش شفاعت و به شخص ضعیف مشفوع گفته می شود.
معنای اصطلاحی
پس از روشن شدن معنی لغوی باید معنی اصطلاحی آن بازگو شود. اما برای بدست آوردن معنی اصطلاحی شفاعت و حدود و شرائط آن باید ابتدا از قرآن و روایات به یک ملاک صحیح در این زمینه دست یافت و بر طبق آن به نقد اندیشه مخالفین پرداخت.
شفاعت در قرآن
آیاتی که در قرآن پیرامون شفاعت آمده است را می توان به چند دسته تقسیم کرد:۱ـ آیاتی که به طور مطلق شفاعت را نفی می کند:الف. پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه داد و ستدی هست و نه دوستی ونه شفاعت، از آنچه روزیتان کرده ایم، انفاق کنید.. ب. و از کسی شفاعتی نپذیرند.. ج. شفاعت شفاعت کنندگان به حال ایشان سودی ندارد.. در این آیات راه های متصور برای نجات محرومان غیر از ایمان و عمل صالح چه از طریق پرداخت عوض و دیون مالی و مادی، یا پیوند و سابقهء دوستی و یا مساله شفاعت نفی شده است.۲. آیاتی که شفیع را منحصرا خداوند متعال معرفی می کند و شفاعت را فقط مخصوص ذات اقدس الهی می داند. برای شما هیچ سرپرست و شفیعی غیر از خداوند نیست.. بگو، شفاعت تماما از آن خداست.. ۳ـ آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن و فرمان خدا می کند:چه کسی می تواند جز به اذن خدا شفاعت کند؟. . شفاعت جز برای کسانی که خداوند اذن (اجازه) دهد سودی ندارد. ۴ـ آیاتی است که شرایطی را برای شفاعت شونده بیان نموده است که عبارتست از رضایت و عهد خداوند: و جز برای کسی که خداوند رضایت دهد شفاعت نمی کنند.. کسی به شفاعت دست می یابد که به خداوند و به (پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم) ایمان داشته باشد و نزد خدا تعهد و پیمان بسته باشد.. ۵. آیه ای که صلاحیت شفاعت شدن را از بعضی از مجرمان و گناهکاران سلب می کند. برای ستمگران نه یاوری هست و نه شفاعتگری که مورد اطاعت باشد..
شفاعت در روایات
...
