ساکس. ( اِخ ) یکی از ایالات آلمان است در حوزه وسطای رودخانه الب ، و آن از قرن نهم میلادی دوک نشینی بود و در قرن شانزدهم بوسیله فردریک استقلال کامل یافت و هسته مرکزی قلمرو خاندان شاهی ساکس گردید. در قرن هیجدهم مردم آن بمذهب لوتر گرویدند و بالهستان متحد شدند. از سال 1806 تا 1919 م. از دولتهای تابع آلمان بود و سرانجام بصورت جمهوری در آمد و امروز یکی از نواحی ثروتمند صنعتی آلمان شرقی است. ساکس. ( اِخ ) باس. که بزبان آلمانی نیدرساکسن نامیده میشود یکی از ایالات مستقل آلمان غربی است که بسال 1946 م. از هانور ایالت قدیمی پروس تشکیل یافت. این ایالت 47300 هزارگز مربع وسعت و 6580700 تن سکنه دارد، پایتخت آن هانور و شهرهای مهم آن برنزویک ، الدنبورگ ، شومبورگ لیپ است. ساکس. ( اِخ ) ( آنتوان ژوزف ، معروف به آدلف ) سازتراش بلژیکی متولد دینان ( 1814 - 1894 م. ) فرزند ژوزف ساکس ( 1791 - 1865 م. ) است. وی در اصلاح و تکمیل سازهای بادی کوشید و دسته ای از سازها را بوجود آورد که بنام ساکسفن معروف است. ساکس. ( اِخ ) موریس الکتردو. فرانسوی ( 1521 - 1553 م. ) از سرداران شارل کن بود که بعدها در زمره مخالفان او در آمد. ساکس. ( اِخ ) موریس کنت دو. معروف به مارشال ساکس ، سردار فرانسوی متولد گسلار ( 1696 - 1750 م. ) از فرماندهان بزرگ عصر خویش بود. وی نیای ژرژ ساند داستان پرداز نامدار فرانسوی است. ساکس. ( اِخ ) هانس شاعر آلمانی متولد نورمبرگ ( 1494 - 1576 م. ) مصنف اشعار و مطایبات و درامها و قطعات مذهبی است.
فرهنگ فارسی
مشهور به مارشال ساکس سردار بزرگ فرانسوی ( و. گسلار ۱۶۹۶ - ف.۱۷۵٠ م. ) وی جد ژرژسان است . هانس شاعر آلمانی متولد نورمبرگ
دانشنامه عمومی
ساکس دهستانی در استان آلیکانتهٔ اسپانیا است. در این دهستان ۹٬۵۷۷ نفر زندگی می کنند. مساحت این دهستان ۶۳٫۴۱ کیلومتر مربع است. ساکس (گربه). ساکس کلینتون ( ۱۹۸۹ – ۲۰ فوریه ۲۰۰۹ ) حیوان خانگی و گربه رئیس جمهور آمریکا؛ بیل کلینتون در طول ریاست جمهوری اوست. به عنوان یک گربه ولگرد او تنها حیوان خانگی در اوایل سال های ریاست جمهوری است و به نظر می رسد او محبوب ترین چهره در نسخه کودکان وب سایت کاخ سفید آمریکا است. پس از پایان ریاست جمهوری کلینتون , منشی او بتی کوری و شوهرش از ساکس و بادی ( سگ ) نگهداری کردند .
دانشنامه آزاد فارسی
ساکْس (Saxony) رود اِلب، درِسدِن، (یا: ساکْسونی؛ به آلمانی: زاکس) ایالت (لانت)اداری آلمان، با ۱۷,۰۳۶ کیلومتر مربع مساحت و ۴,۶۰۲,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۵). مرکز آن شهر درسدناست. صنایع آن عبارت اند از الکترونیک، نساجی، خودروسازی، تولید ماشین آلات، مواد شیمیایی، و زغال سنگ. در جلگۀرود الب، در شمال رشته کوه های ارتسگبیرگه، واقع شده است. شهرهای مهم آن عبارت اند از لایپزیگ، کمنیتس، و تسویکائو. این ایالت از نخستین ساکنان خود، ساکسون ها، نام گرفته است، که سرزمین آنان در غرب تا راین امتداد داشت. دوک نشین ساکس در ۱۲۶۰م تقسیم شد، اما در ۱۴۲۴م بار دیگر یکپارچه شد. بخش شمالی ساکس در ۱۸۱۵ به یکی از استان های پروستبدیل شد و پادشاه آن جانب ناپلئون را گرفت و با او متحد شد. ساکس در ۱۹۴۶ به آنهالتپیوست و ناحیه ای در آلمان شرقی را تشکیل داد و در ۱۹۵۲ به بخش های لایپزیگ، درسدن، و کمنیتس (بعدها کارل مارکس اشتاتنام گرفت) تقسیم شد. ایالت مزبور در ۱۹۹۰ با وحدت دوبارۀ آلمان و انحلال بخش های سابق آلمان شرقی، دوباره احیا شد. نام «ساکس» در دو ایالت دیگر آلمان، ساکس سفلاو ساکس ـ آنهالتمشاهده می شود. پس از پیروزی نهایی شارلمانی بر ساکسون ها در ۷۹۲م، این منطقه به یکی از بخش های امپراتوری مقدس روم تبدیل شد. سرزمین ساکسون ها، که بیشتر نواحی بین الب، کوه های هارتس، راین، و فریسلاندرا در ۸۵۰م شامل می شد، دوک نشین با پایتختی لوبک، تبدیل شد، که شاهزادگان موروثی بر آن حکومت می کردند. در نبرد سادووادر ۱۸۶۶ ساکس به پروس در غلبه بر اتریش کمک کرد و پس از آن، در ۱۸۷۱ به یکی از اعضای امپراتوری جدید آلمان تبدیل شد. در پایان جنگ جهانی اول، ساکس به آشوب های انقلابی پیوست که سراسر آلمان را فراگرفته بود. در نوامبر ۱۹۱۸ انقلاب شد و دولت لیبرال از قدرت کناره گیری کرد و فردریک اوگوستوس، پادشاه ساکس، از سلطنت کناره گرفت (۱۳ نوامبر). در ۹ نوامبر ۱۹۱۸ جمهوری اعلام شد و قانون اساسی آن از ۲۶ اکتبر ۱۹۲۰ به اجرا درآمد. در ۱۹۲۳ افراد بیکار در درسدن، لایپزیگ، و سایر شهرهای صنعتی شورش کردند و مدت کوتاهی پس از آن کمونیست ها قدرت را در دست گرفتند و با ائتلاف با سوسیالیست ها، حکومت جمهوری پرولتاریای ساکس را تشکیل دادند. پس از چند درگیری و برخورد، رایش، وزیر دادگستری، خود را کمیسر مدنی ساکس معرفی کرد. او با کمک ارتش، پارلمان را اشغال کرد. در ۶ نوامبر نظم مجدداً برقرار شد و نظام جمهوری تا ۱۹۳۳ ادامه یافت؛ در این زمان هیتلر پارلمان را منحل کرد.
