معنی حقایق الاخبار ناصری

دانشنامه آزاد فارسی

حَقایقُ الاخبار ناصری
کتابی به فارسی در تاریخ قاجاریه، نوشتۀ محمدجعفر حقایق نگار خورموجی. مؤلف این اثر را در تهران به فرمان ناصرالدین شاه قاجار در سال های ۱۲۸۳ و ۱۲۸۴ق نوشته و در آن تاریخ قاجاریه تا ۱۲۸۰ق را در ۲ مجلد آورده است. جلد یکم که در تاریخ قاجارها از آغاز تا ۱۲۷۷ق است در ۱۲۸۴ق چاپ شده است. مجلد دوم که با اختصار بیشتر نوشته شده دربردارندۀ تاریخ قاجار تا۱۲۸۰ق است. متن کامل حقایق الاخبار نخستین بار در تهران چاپ شده (۱۲۸۴ق) و بارها تجدید چاپ گردیده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حقایق الاخبار ناصری (کتاب). حقایق الاخبار ناصری، کتابی است تاریخی به زبان فارسی در دوره قاجار، تالیف محمد جعفر خورموجی از مورخان دربار ناصرالدین شاه قاجار، ملقب به حقایق نگار. او تالیف این کتاب را در ۱۲۷۶ ق. به درخواست ناصرالدین شاه آغاز کرد و چنانکه خود در مقدمه آن می گوید، از او خواستند که در تاریخ خود جز از راستی و انصاف چیزی نگوید و خائن را خادم و فرار را کرار نشمارد. خورموجی، تالیف جلد اول را در جمادی الاولی ۱۲۷۹ ق. به پایان رسانده و سپس شروع به تالیف جلد دوم کرده است.
این کتاب در دو جلد تالیف شده است. جلد اول، مشتمل بر پیش گفتاری به قلم مصحح؛ آقای حسین خدیوجم، یادداشتی درباره مولف به قلم ایرج افشار، خطبه کتاب و شرح وقایع تا سال ۱۲۷۷ ق. است. جلد دوم نیز مشتمل بر مقدمه مولف و ذکر وقایع سال های ۱۲۷۸ و ۱۲۷۹ ق. است.
گزارش محتوا
ویژگی این کتاب چنانکه از نامش برمی آید، ذکر حقایق تاریخی است. مولف چنانکه خود اشاره کرده، کوشیده است تا برخلاف بعضی از اکابر مورخین معاصر که برای خوشایند صاحبان مناصب، بعضی از وقایع را خلاف واقع ضبط کرده اند، آن چه را از مشاهیر ثقات و معتبران و روات شینده بی غرضانه، بنویسد؛ اما او خود نیز در ذکر بعضی حقایق اخبار، با همه سعی در حقایق نگاری، ناگزیر از رعایت جانب احتیاط بوده است. از جمله در ذکر حقایق اخبار مربوط به امیرکبیر، ضمن ستایش جوهر ذاتی و کاردانی و حسن رای و کمال فطنت او که در مقام صدارت مملکت را در سلک نظام در می آورد و آیین عدل و انصاف می گستراند، ناگزیر با عباراتی مانند این که طبیعت غیور سلطنت نتوانست تجبر و تبختر او را تحمل کند، سعی می کند که شاه را تبرئه کند و گناه را همه به گردن حساد و اضداد بیندازد که عاقبت با دلایل و براهین به لباس های رنگین و سخنان شیرین توانستند شاهنشاه اسلام پناه را بر آن دارند که برحسب صوابدید امنا و امرا، فنایش را بر بقا مرجح بداند.
وضعیت کتاب
...