معنی تاریخ گیتی گشا

دانشنامه آزاد فارسی

تاریخ گیتی گُشا
کتابی در تاریخ زندیه به فارسی، نوشتۀ محمد صادق موسوی اصفهانی ( ـ۱۲۰۴ق). این کتاب از مهم ترین و معتبرترین منابع تاریخ زندیه و شامل خاطرات و مشاهدات مؤلف و یا نوشته های میرزا محمد حسین فراهانی وزیر تا ۱۲۰۰ق است. ذیلِ نخستین کتاب را عبدالکریم بن علی رضا الشریف تألیف کرده است. این ذیل وقایع ایران پس از مرگ کریم خان و رویدادهای بعد از ۱۲۰۰ق تا اواسط پادشاهی لطفعلی خان زند را شامل است. ذیل دوم دربارۀ پایان احوال لطفعلی خان و حاجی ابراهیم خان، کلانتر شیراز است و آن را آقا محمدرضا شیرازی پس از ۱۲۱۹ق به پایان رسانده است. نثر این کتاب سست و متکلفانه، همراه با کنایات و استعارات و تشبیهات فراوان است. محمد اسماعیل خان وکیل الملک نوری، حکمران کرمان، پیش از ۱۲۷۵ق. این کتاب را بدون دو ذیل آن، تهذیب و عبارت پردازی های آن را حذف کرد. سعید نفیسی نیز تاریخ گیتی گشا و دو ذیل آن را در ۱۳۱۷ش در تهران به چاپ رسانده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] کتاب تاریخ گیتی گشا به زبان فارسی است و درباره تاریخ زندیه نوشته شده است.
تاریخ گیتی گشا، کتابی در تاریخ زندیه به فارسی.
این کتاب مجموعه ای است از سه تألیف: تاریخ گیتی گشا و دو ذیل، که هرکدام مؤلف جداگانه ای دارد. تاریخ گیتی گشا (بخش اول کتاب) تألیف میرزامحمدصادق موسوی اصفهانی (متوفی ۱۲۰۴) است.
وی شاعر و دبیر بود و «نامی» تخلص می کرد. او پنج مثنوی، به اسم نامه نامی و به تقلید از خمسه نظامی سروده که برخی از آنها، باقی مانده است
میرزامحمدصادق که وقایع نگار کریم خان زند (حک: ۱۱۶۳ـ۱۱۹۳) بود، از سوی وی و جعفرخان (متوفی ۱۲۰۲)، برادرزاده کریم خان، به نوشتن تاریخ سلسله زندیه مأمور شد.
← اعتبار این کتاب
(۱) محمدتقی بهار، سبک شناسی، تهران ۱۳۵۵ـ۱۳۵۶ش.
(۲) علیرضابن عبدالکریم شیرازی، تاریخ زندیه: جانشینان کریم خان زند، چاپ ارنست بیر، تهران ۱۳۶۵ش.
(۳) ابوالحسن غفاری کاشانی، گلشن مراد، چاپ غلامرضا طباطبائی مجد، تهران ۱۳۶۹ش.
(۴) عبدالرزاق بن نجفقلی مفتون دنبلی، تذکرة نگارستان دارا، ج ۱، چاپ عبدالرسول خیامپور، تبریز ۱۳۴۲ش.
(۵) محمدصادق نامی اصفهانی، تاریخ گیتی گشا، با مقدمة سعید نفیسی، تهران ۱۳۶۳ ش.