دانشنامه اسلامی
حد تام به لحاظ اجمال و تفصیل دو نوع است: حد تفصیلی و حد اجمالی. ۱. «حد تفصیلی» یا «حد تام مطول» آن است که تمام اجناس و فصول ماهیت تک به تک آورده شوند و اجزای لفظ به طور مطابقه بر اجزای ماهیت دلالت کنند؛ مانند آنکه در تعریف انسان گفته شود: «جوهرٌ قابلٌ للابعاد الثلاثة نامٍ حساسٌ متحرکٌ بالارادة ناطقٌ». ۲. «حد اجمالی» یا «حد تام مختصر» آن است که اجناس عالیه و متوسطه در آن ذکر نشود و به جنس قریب اکتفا شود، زیرا جنس قریب به طور تضمن بر همه اجناس (بعید و متوسط) دلالت دارد و فصل قریب به طور التزام بر فصول عالیه دلالت می کند؛ مانند آنکه در تعریف انسان گفته شود: «حیوانٌ ناطقٌ».
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۲۲.
...
