دانشنامه اسلامی
رساله، پس از مقدمه اى کوتاه، بدون هر گونه باب بندى و فصل بندى، وارد اصل موضوع مى شود و در پایان، مطالبى را تحت عنوان «خاتمة لهذ التفسیر» بیان مى نماید.
نویسنده ی مقدمه در این رساله بعد از بیان خطبه ای وارد تبیین جایگاه قرآن می شود و می گوید: با اینکه عقل، باب نقل می باشد، ولی در عین حال کمال عقول و در نهایت هدایت ما، در پرتو کتاب منزل بر نبی مرسل، میسر می باشد. وی، مسئله ی توحید را غایت تمام اهداف و مقاصد می داند که در هیچ کجا بمانند سوره ی اخلاص به آن پرداخته نشده است.
بوعلى، در تفسیر این سوره، ابتدا توضیحی در مورد«قل هو الله احد» می دهد و «هو» را هویت مطلقه ای می داند که هویتش از خودش می باشد و در ادامه می گوید: از آن جایی که از هویت الهیه، به خاطر جلالت و عظمتش، نمی توان تعبیر کرد، به همین جهت بعد از کلمه ی هو به بیان «الله» پرداخته است. وی«احد» را مبالغه ی در وحدت می داند و می گوید: مبالغه ی تامه در وحدت، مگر زمانى که واحدیت به گونه اى باشد که کامل تر از آن و شدیدتر از آن ممکن نباشد، صحیح نخواهد بود.
در مورد آیه ی«الله الصمد»، می گوید: برای معنای صمد دو تفسیر می باشد: یکی به معنی کسی که جوف ندارد و دیگرى به معنی سیّد که بنا بر تفسیر اول، معنی سلبی خواهد داشت و بنا بر تفسیر دوم معنای اضافی؛ یعنى او نسبت به همگان سید است.
