دانشنامه اسلامی
بنابراین، ترتیب کتاب، به گونه ای است که خواننده با آگاهی از مفهوم و فلسفه دعا و شرایط استجابت آن و نیز با یافتن پاسخ های روشنی برای برخی شبهات درباره دعا، مشتاق به آن می شود؛ سپس با گزیده هایی از ادعیه نورانی و معتبر مانند دعای افتتاح، ابوحمزه و مکارم الاخلاق آشنا شده و به این ترتیب، کیفیت سخن گفتن و ارتباط با حضرت حق را درمی یابد.
نویسنده ساده ترین و طبیعی ترین رابطه انسان با خدا را یاد او دانسته است که در نتیجه آن، دل انسان اختیاراً متوجه خدا گردیده و بر روح او اثر می گذارد.به نظر وی، از آنجا که در فرهنگ اسلام، نسبت به دعا، توجّه بسیاری شده و مورد تأکید فراوان قرار گرفته، شایسته است که حقیقت آن روشن گردد.
درباره دعا بحث های فراوانی مطرح است از جمله: حقیقت دعا چیست؟ آیا دعا سبب مستقلّی برای اجابت است یا سببی در کنار سایر اسباب و علل طبیعی و عادی است؟ اگر سبب مستقلّی است، آیا موجب استثنا در سنّت های تکوینی الهی نمی شود؟ آیا دعا موجب سستی و تنبلی افراد نمی گردد؟ فایده دعا چیست؟ از نظر تربیتی چه نقشی در زندگی انسان می تواند داشته باشد؟ آیا آن گونه که برخی افراد می گویند، اثر دعا فقط همان مضمون دعاست؛ یعنی دعا جنبه تلقینی دارد و همین است که موجب حرکت فرد به سوی مطلوب می شود یا اثرات دیگری نیز دارد؟
این ها مسائلی است که در بخش اول مورد بررسی قرار گرفته است. به اعتقاد نویسنده، حقیقت دعا، توجه به بارگاه حضرت معبود بوده و برای مؤمنان نوعی معراج روحی و معنوی به حساب می آید. دعا فقط تلفّظ پاره ای کلمات و مراعات برخی آداب خاص نیست بلکه حقیقت و روح آن، توجه قلبی انسان به خداوند عالم است و قوّت این توجه، به میزان معرفت و محبت انسان به خداوند بستگی دارد. از این رو، باید پیش از دعا و هنگام دعا، به صفات خداوند توجّه داشت.
