دانشنامه اسلامی
بینایی چشم انسان، در مقایسه با برخی نعمتهای الهی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.قل ارءیتم ان اخذ الله سمعکم وابصـرکم وختم علی قلوبکم من الـه غیر الله یاتیکم به انظر کیف نصرف الایـت ثم هم یصدفون.بگو: «به من خبر دهید اگر خداوند، گوش و چشمهایتان را بگیرد، و بر دلهای شما مهر نهد (که چیزی را نفهمید)، چه کسی جز خداست که آنها را به شما بدهد؟!» ببین چگونه آیات را به گونه های مختلف برای آنها شرح می دهیم، سپس آنها روی می گردانند! ( از اختصاص یافتن چشم و گوش و قلوب به ذکر، مطلب یاد شده استفاده می شود.) .
هشدار به مشرکان
روی سخن همچنان با مشرکان است.و در این آیات با بیان دیگری برای بیدار ساختن آنها استدلال شده است، و روی غریزه دفع ضرر تکیه کرده، نخست می گوید: اگر خداوند نعمتهای گرانبهایش را همچون گوش و چشم از شما بگیرد، و بر دلهایتان مهر بگذارد و بطوری که نتوانید میان خوب و بد و حق و باطل تمیز دهید چه کسی جز خدا می تواند این نعمتها را به شما باز گرداند؟! (قل ا رایتم ان اخذ الله سمعکم و ابصارکم و ختم علی قلوبکم من اله غیر الله یاتیکم به ). قل من یرزقکم من السماء والارض امن یملک السمع والابصـر ومن یخرج الحی من المیت ویخرج المیت من الحی ومن یدبر الامر فسیقولون الله فقل افلا تتقون.بگو: «چه کسی شما را از آسمان و زمین روزی می دهد؟ یا چه کسی مالک (و خالق) گوش و چشمهاست؟ و چه کسی زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون می آورد؟ و چه کسی امور (جهان) را تدبیر می کند؟» بزودی (در پاسخ) می گویند: «خدا»، بگو: «پس چرا تقوا پیشه نمی کنید (و از خدا نمی ترسید)؟! والله اخرجکم من بطون امهـتکم لا تعلمون شیــا وجعل لکم السمع والابصـر والافـدة لعلکم تشکرون.و خداوند شما را از شکم مادرانتان خارج نمود در حالی که هیچ چیز نمی دانستید؛ و برای شما، گوش و چشم و عقل قرار داد، تا شکر نعمت او را بجا آورید! وهو الذی انشا لکم السمع والابصـر والافـدة قلیلا ما تشکرون.و او کسی است که برای شما گوش و چشم و قلب (=عقل ) ایجاد کرد؛ امّا کمتر شکر او را بجا می آورید. .
تحریک حس شکرگزاری
قرآن بعد از این بیان، از طریق دیگر وارد می شود و به ذکر نعمت های الهی برای تحریک حس شکرگزاری آنها پرداخته می گوید: (او کسی است که برای شما گوش و چشم و قلب (عقل ) ایجاد کرد، اما کمتر شکر او را بجا می آورید) (و هو الذی انشا لکم السمع و الابصار و الافئدة قلیلا ما تشکرون ).تکیه بر این سه موضوع (گوش و چشم و عقل) به خاطر آن است که ابزار اصلی شناخت انسان این سه می باشد، مسائل حسی را غالبا از طریق چشم و گوش درک می کند و مسائل غیر حسی را به وسیله نیروی عقل. ثم سوه ونفخ فیه من روحه وجعل لکم السمع والابصـر والافـدة قلیلا ما تشکرون.سپس (اندام) او را موزون ساخت و از روح خویش در وی دمید؛ و برای شما گوش و چشمها و دلها قرار داد؛ امّا کمتر شکر نعمتهای او را بجا می آورید! ولقد مکنـهم فیما ان مکنـکم فیه وجعلنا لهم سمعـا وابصـرا وافـدة فما اغنی عنهم سمعهم ولا ابصـرهم ولا افـدتهم من شیء...ما به آنها (= قوم عاد) قدرتی دادیم که به شما ندادیم، و برای آنان گوش و چشم و دل قرار دادیم؛ (امّا به هنگام نزول عذاب) نه گوشها و چشمها و نه عقلهایشان برای آنان هیچ سودی نداشت، چرا که آیات خدا را انکار می کردند؛ و سرانجام آنچه را استهزا می کردند بر آنها وارد شد! انا خلقنا الانسـن من نطفة امشاج نبتلیه فجعلنـه سمیعـا بصیرا.ما انسان را از نطفه مختلطی آفریدیم، و او را می آزماییم؛ (بدین جهت) او را شنوا و بینا قرار دادیم! الم نجعل له عینین. آیا برای او دو چشم قرار ندادیم، .
← بررسی تفسیری آیات مذکور
...
