دانشنامه اسلامی
امامت و خلافت در مکتب شیعه بار معنایی متفاوت دارد. خلافت به جنبه ظاهری حکومت و ریاست امام (علیه السّلام) گفته می شود اما جنبه ولایت امام (علیه السّلام) در امور دینی و دنیایی به معنی امامت است. به این ترتیب امامت مفهومی گسترده تر از مفهوم خلافت است. مکاتب اهل سنت مانند معتزله خلافت و امامت و ریاست را یک مفهوم دانسته و در واقع سیاست و حکومت را تنها وظیفه امام می شمردند اما به هر حال تمام مکاتب، امامت و خلافت را به عنوان جانشینی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به عنوان یک اصل از اصول اعتقادی و یا همانند اهل سنت از فروع دینی دانسته اند.
جایگاه امامت و خلافت
مهمترین مساله سیاسی-اجتماعی در آئین اسلام مساله امامت است. شان اعتقاد امامت مورد انکار جامعه تسنن است درحالی که در تشیع، این مساله علاوه بر شئون مختلفی که دارد یکی از اصول اعتقادی محسوب می شود. این شان، نشان دهنده جایگاه امامت نزد شیعیان است. اختلافات بوجود آمده در این مساله به تناقضات مختلف کشیده شده است. تعیین امام و راههای شناخت او و نیز شرح وظایف امامت نزد اهل سنت با نوعی برداشت سلیقه ای در مجامع علمی مطرح می شده است. علت این اختلافات توجیه عملکرد ناصحیح فرصت طلبانی بوده است که این منصب الهی را غصب کرده بودند تا اینکه در افراطی ترین نظر معتقد شدند که امامت به حکم عقل باید از سوی مردم تعیین شود. این نظر از سوی مکتب معتزله ارائه شده است.
دیدگاه معتزله
معتزله به عنوان یکی از مذاهب کلامی اهل سنت در مساله امامت، نظریات عموم اهل حدیث را پذیرفته اند و البته در مواردی هم با ایشان اختلاف دارند. به برخی از دیدگاه معتزله اشاره می کنیم.
← هدف از امامت
...
