دانشنامه اسلامی
این مقاله درباره جامعیت قرآن در همه مسائل و شأنیت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و اهل بیت (علیهم السلام) در بیان ظاهر و باطن قرآن و علت عدم ذکر نام امام زمان (علیه السّلام) در قرآن می باشد و همین طور اینکه قرآن از امام مهدی (علیه السّلام) و برپایی حکومت مهر و عدل او، در موارد متعدد و آیات بسیاری سخن گفته است و از این حقیقت بزرگ خبر داده است. و این آیات بر شخصیت گران مایه آن حضرت و ظهور او تاویل گردیده است.
روشن شدن چند سؤال
قبل از بررسی امام مهدی از منظر قرآن، نکاتی باید تحقیق و روشن شود تا جای هیچ گونه شک و شبهه ای باقی نماند. سؤال اول، این است که «منظور از طرح یک مسئله در قرآن چیست؟» و «اساسا، چه موضوعاتی را قرآن طرح نموده است؟» و «میزان و ملاک برای انتساب مطلبی به قرآن چیست؟ آیا باید رفت و قرآن را از صفحه ی اول تا آخر ورق زد و هر جا به نامی تصریح شده بود، گفت، این موضوع، طرح شده و اگر آیه ای و لفظی به مطلبی، تصریح در عبارت و الفاظ نداشت بگوییم چنین موضوعی در قرآن نیست؟» و اصولا «گستره ی قرآن تا کجا است؟» و «آیا فقط شامل تنزیل می شود و تاویل از دایره ی قرآن بیرون است؟» و «آیا همه ی مطالبی که برای هدایت بشری تا همیشه ی تاریخ لازم است، در همین الفاظ و تنزیل قرآن وجود دارد یا این که قرآن، مجموعه ای از ظاهر الفاظ تنزیل و بطون و تاویل هایی است که این مجموعه، رطب و یابس هدایت بشری را تامین می کند و هیچ امری را فرو نمی گذارد؟».
جامعیت قرآن
سخن از جامعیت قرآن -لااقل در حوزه ی هدایت بشری- امری است که مفسران و دانشمندان با استناد به خود قرآن و البته به اعتضاد عقل و نقل، آن را طرح نموده اند. قرآن مجید می فرماید: و نزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شی خود را این گونه توصیف می کند که کتاب تبیان و هدایت است. تبیان صفت عام و فراگیرش می باشد کتابی که برای هدایت همه انسان ها در همه زمان ها، نازل شده شأنش این است و باید این گونه باشد که "بیان کل شی ء" را عهده دار باشد البته واضح است که مراد از کل شیء همه چیزهایی است که به امر هدایت بشری که رسالت قرآن است، برمی گردد و قرآن مساله ای را در حوزه ی هدایت بشری فروگذار نکرده است. علاوه بر بیان، که صفت عام قرآن است هدایت هم صفت خاص آن است، کسانی که بعد از "تبین حق" سر تسلیم فرود آورند آن ها را به صراط مستقیم هدایت می کند.
← اشکال علامه بر مفسران
...
