دانشنامه اسلامی
واژه «اَعراب» از ماده «ع ر ب» در اصل جمع «عَرَب» بوده و سپس بر تازیان بیابانگرد و صحرانشینان اطلاق شده است. برخی به دلیل این که واژه «عرب» اسم جنس است اعراب را جمع آن نمی دانند. در این صورت اعراب از لفظ خود مفردی ندارد و برای اشاره به یک فرد از بادیه نشینان از یای نسبت استفاده و «اعرابیّ» گفته می شود.
معنای اصطلاحی
اصطلاحاً واژه «عرب» به لحاظ مردم شناسی بر قوم و نژاد خاصی اطلاق می گردد؛ خواه مردمان آن در شهرها ساکن باشند یا بیابانها؛ ولی واژه «اعراب» فقط بر ساکنان بیابانها اطلاق می شود. در مقایسه ارزشی میان دو واژه «اَعرابی» و «عربی» اعرابی متضمن نوعی نکوهش و عربی متضمن نوعی ستایش است.
واژه اعراب در قرآن
واژه اعراب که چندین بار در قرآن نیز به کار رفته، از اصطلاحات نو پدید در عصر نزول نبوده و ویژه قرآن نیست. این واژه پیش از عصر نزول نیز به کار رفته و در بسیاری از متون کهن آمده و برای نخستین بار در متنی آشوری به کار رفته است. واژه اعراب به تدریج در غیر تازیان بیابانگرد نیز توسعه پیدا کرد تا این که اسم خاص برای قوم عرب گردید. واژه اعراب، ۱۰ بار در قرآن به کار رفته است. این آیات در مدینه و در ارتباط با ساکنان پیرامون آن بر پیامبر نازل شده و محتوای آن ها مربوط به اموری مانند عقاید دینی و نحوه تعامل آنان با پیامبر است؛ تنها در آیه ۲۰ سوره احزاب ، از اعراب به عنوان گروهی اجتماعی یاد شده که منافقان مدینه از ترس جنگجویان احزاب، آرزو می کردند در میان آنان بودند.
باورهای دینی بادیه نشینان
...
