دانشنامه اسلامی
ولایت به یک معنا بنیاد هستی است؛ زیرا رابطه درست و راستین میان خدا و خلق در ولایت، معنا و مفهوم می یابد. هرکسی با تبیین موقعیت و سلوک خویش نشان می دهد تا چه اندازه در مقام قرب و یا بعد از خداوند نشسته است. از این رو مفاهیم دیگری چون اطاعت و طغیان، کمال و نقصان، ایمان و کفر، حب و بغض و مانند آن متأثر از ولایت خود را نشان می دهد و ارزیابی می شود.
یکی از راه های سنجش میزان و سطح ولایت پذیری چنان که گفته شد، اطاعت و طغیان است؛ از این رو هرگاه سخن از ولایت و درجات و سطوح مختلف آن می شود، از میزان اطاعت پذیری آن سخن به میان می آید. نویسنده در این مطلب کوشیده است تا تحلیل و تبیین قرآن را نسبت به چرایی و چگونگی اطاعت از ولی الله را ارائه دهد و نسبت آن را با مسایل روز ازجمله ولایت فقیه و اطاعت از اولوالامر بیان کند. با هم این مطلب را ازنظر می گذرانیم.
اطاعت، بهترین معیار سنجش
اگر بخواهیم ایمان شخصی را نسبت به کسی بسنجیم، می بایست به میزان اطاعت پذیری او توجه کنیم. شاید شما خود از این دسته افراد باشید و کسانی را دیده باشید که به سبب علاقه و عشق زیادی که نسبت به کسی دارند، می کوشند تا سرتاپا خود را همانند وی کنند. این (دیگری مهم) تمام روح و جانشان را اشغال کرده است. از این رو همانندسازی را یکی از شیوه های ابراز علاقه و محبت خود نسبت به اسوه خویش قرار می دهند.
این افراد به سبب این که اسوه و (دیگری مهم) را انسان کامل می یابند، راه و روش او را الگوی رفتاری خود قرار می دهند و برآن هستند تا شخصیت خود را با شخص و شخصیت وی همسان و همانند گردانند. شگفت این که برخی از این (دیگران مهم) و افرادی که سرمشق قرار می گیرند و اسوه و الگوی فرد می شوند، تنها در امری موفق هستند و در بسیاری از امور دیگر زندگی لنگ می زنند و از شخصیت کامل و یا متعادلی برخوردار نمی باشند. به عنوان نمونه، الگوی شخص ممکن است فوتبالیست برتر و یا خواننده ای معروف و یا ستاره فیلم های سینمایی باشد و در مسایل دیگر انسانی حتی کم تر از حد انتظار ظاهر شده باشند، ولی شخص به سبب آن که وی را در یک مسئله موردعلاقه خود کامل می یابد، نه تنها او را در آن مورد، الگوی رفتاری قرار می دهد بلکه در امور دیگری که حتی شخص در آن امور بسیار عقب افتاده و ناقص است نیز سرمشق خود می کند. از این رو می بینیم از الگوی خود حتی در مسایل اجتماعی چون رأی گیری و انتخابات هم پیروی می کند و به کسی رأی می دهد که وی رأی داده است، اگر این ارتباط میان دونفر نزدیک تر و ملموس تر باشد، می بینیم که در هر چیزی مطیع و گوش به فرمان وی است. از این رو حتی برپایه شنیده ها و احتمالات، به خواسته های الگویی که به نظر وی انسان وشخصیت کاملی است تن می دهد.
اطاعت پذیری نسبت به ولایت
از آن جایی که ولایت در تحلیل اسلامی و قرآنی، بخش اصلی و بنیادین مفهوم ایمان است و ایمان و ولایت، امری باطنی می باشد، راه شناخت ولایت پذیری و ایمان اشخاص، با اموری چون اطاعت پذیری می باشد. به این معنا که برای سنجش ایمان و دوستی هرکسی نسبت به ولی الله می بایست به اطاعت پذیری او توجه کرد. هرچه شخص مطیع تر و گوش به فرمان تر باشد دانسته می شود که این شخص عشق و علاقه ای بیشتر دارد و نسبت به ولی الله ارادت و نزدیکی بیشتری را احساس می کند؛ زیرا ولایت در فرهنگ قرآنی، ارتباط تنگاتنگی با مهر و محبت دارد و برهمین اساس و الگوست که در تفسیر ایمان واقعی گفته اند که ایمان و کفر چیزی جز حب و بغض نیست و انسان های مؤمن نسبت به خدا و رهبران اسلامی که از آنان به اولیای الهی یاد می شود، دوستی و عشق می ورزند و همین عشق و محبت باطنی است که آنان را به انسان های مطیع و گوش به فرمانی تبدیل می کند که اگر از آنها هرچه خواهند بی هیچ اما و اگری انجام می دهند.
← داستان صحابی امام صادق
...
