دانشنامه اسلامی
وی از یهودیان بنی قریظه بود و همراه برادرش اُسَید اسلام را پذیرفت. از زندگانی او اطلاع بیشتری در دست نیست جز این که مفسران در ذیل 4 آیه و بیان شأن نزول آن، از این دو یاد کرده اند:
1. بنابر روایتی از عکرمه، اسد همراه برادرش اُسید و جمعی از یهودیان پس از مسلمان شدن از پیامبر خواستند همچنان بر اساس تورات عمل کنند و روزهای شنبه را نیز گرامی بدارند. آیه 208 سوره بقره/2: «یَاأَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ ادْخُلُواْ فِی السِّلْمِ کَآفَّةً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ» در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسلیم محض فراخواند و از وساوس شیطان برحذر داشت. ابن کثیر این شأن نزول را گمان عکرمه دانسته است.
2. بر اساس روایتی از ابن عباس، اسد و برادرش و جمعی دیگر از یهودیان مسلمان شده، به پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: ما به تو، موسی و عُزیر و نیز قرآن و تورات ایمان داریم؛ اما به پیامبران دیگر و کتاب هایشان ایمان نداریم.
پیامبر صلی الله علیه و آله آنان را از این نظر بازداشت ولی آنان نپذیرفتند، آنگاه آیه 136 سوره نساء/ 4 نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پیامبر وحی شده، ایمان بیاورند.
در این آیه کسانی که به خدا، فرشتگان، پیامبران، کتاب های آسمانی و روز قیامت کفر ورزیده اند، گمراه شمرده شده اند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ آمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَی رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِیَ أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن یَکْفُرْ بِاللّهِ وَمَلاَئِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلاً بَعِیدًا».
3. بنا به روایتی، چون این عده اسلام را پذیرفتند دیگر یهودیان گفتند: اینان از فرومایگان ما بودند وگرنه آیین خود را رها نمی کردند. آیه 113 سوره آل عمران/ 3 در تأیید این دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با دیگر یهودیان غیرقابل مقایسه دانست: «لَیْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ یَتْلُونَ آیَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّیْلِ وَهُمْ یَسْجُدُونَ»؛ همه اهل کتاب یکسان نیستند؛ طایفه ای از آن ها در دل شب به تلاوت آیات خدا و نماز و اطاعت حق مشغول اند.
4. «الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاَوَتِهِ أُوْلَـئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمن یَکْفُرْ بِهِ فَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ». (سوره بقره/ 2، 121) بر اساس این آیه فقط یهودیانی که به درستی بر اساس تورات عمل می کنند، به آن ایمان دارند؛ ولی دیگر یهودیان زیان خواهند کرد. بنا به روایتی از ضحاک، آیه درباره یهودیان مسلمان شده چون اسد بن کعب، برادرش و جمعی دیگر نازل شده است.
