دانشنامه اسلامی
اربدبن قیس جنگ جویی شجاع، سخاوتمند و شاعر بود. وی را برادر مادری لبید ، شاعر معروف دانسته اند. اربد پیامبر - صلی الله علیه وآله وسلم را دیدار کرد؛ ولی به بحث و جدل با ایشان پرداخت و برای مسلمان شدن خود شرایطی قرار داد که پیامبر آن را نپذیرفت؛ ازاین رو با هم دستی عامربن طفیل درصدد سوء قصد به جان پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- بر آمد که ناکام ماند و با نفرین پیامبر بر اثر صاعقه مرد.
اربدبن قیس در شأن نزول
۱. در سال نهم یا دهم هجری، اربدبن قیس همراه گروهی از سران بنی عامر از جمله عامربن طفیل برای دیدار با رسول خدا- صلی الله علیه وآله وسلم- به مدینه رفت و چون پیامبر خواسته های آنان را در مقابل اسلام آوردن نپذیرفت، به پیشنهاد عامر قصد کرد پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- را بکشد. عامر با مشغول کردن پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم-به صحبت، این فرصت را به اربد داد تا از پشت سر، پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- را به قتل برساند؛ ولی هنگامی که دست به شمشیر برد، دستش از حرکت بازماند و قادر به انجام قصد سوء خود نشد. وی در پی نکوهش عامر بدو گفت: دو بار دست به قبضه شمشیر بردم؛ بار اوّل دیواری آهنین در برابرم قرار گرفت و بار دوم، تو را در مقابل خود مشاهده کردم و از پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- اثری ندیدم. به گفته برخی مفسران آیات ۱۰ -۱۱ سوره رعد در پی این ماجرا نازل شد و پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- را از توطئه آن ها آگاه ساخت: «سَواءٌ مِنکُم مَن اَسَرَّ القَولَ و مَن جَهَرَ بِهِ و مَن هُوَ مُستَخف بِالَّیلِ و سارِبٌ بِالنَّهار • لَهُ مُعَقِّبتٌ مِن بَینِ یَدَیهِ و مِن خَلفِهِ یَحفَظونَهُ مِن اَمرِ اللّهِ (برای او) یکسان است: کسی از شما سخن (خود) را نهان کند و کسی که آن را فاش گرداند و کسی که خویشتن را به شب پنهان دارد و در روز آشکارا حرکت کند. برای او فرشتگانی است که پی در پی او را به فرمان خدا از پیش رو و از پشت سرش پاسداری می کنند». آیه ۱۴ رعد نیز نازل شد: «لَهُ دَعوَةُ الحَقِّ والَّذینَ یَدعونَ مِن دونِهِ لایَستَجیبونَ لَهُم بِشَیء اِلاّ کَبسِطِ کَفَّیهِ اِلَی الماءِ لِیَبلُغَ فاهُ و ما هُوَ بِبلِغِهِ و ما دُعاءُ الکفِرینَ اِلاّ فی ضَلل دعوت حق برای او است و کسانی که جز او را می خوانند، هیچ پاسخی به آنان نمی دهند؛ مگر مانند کسی که دو دستش را به سوی آب بگشاید تا (آب) به دهانش برسد، در حالی که (آب) به (دهان) او نخواهد رسید و دعای کافران جز بر هدر نباشد». با این همه، علامه طباطبایی داستان پیش گفته را در ذیل آیات نمی پذیرد. به اعتقاد وی، اولا سیاق آیات نشانگر مکی بودن آن ها است و ثانیاً این داستان با سیاق آیات هماهنگی ندارد. ۲. برخی از مفسران، نزول آیه ۱۳ رعد را پس از نابودی اربد و اشاره به آن دانسته اند :«و یُرسِلُ الصَّوعِقَ فَیُصیبُ بِها مَن یَشاءُ و هُم یُجدِلونَ فِی اللّهِ و هُوَ شَدیدُ المِحال و صاعقه ها را فرو می فرستد و با آن ها هر که را بخواهد مورد اصابت قرار می دهد؛ در حالی که آنان درباره خدا مجادله می کنند و او سخت کیفر است». به گفته طبری ، اربد به سوی عَذْبَه (منطقه ای نزدیک بصره ) حرکت کرد تا برای نبرد با مسلمانان سپاهی فراهم آورد؛ ولی هنگامی که به منطقه رَقَمْ (محلی در مدینه ) رسید، صاعقه ای بر سر او فرود آمد و او را کشت. ابن هشام کشته شدن او را پس از اهانت به ساحت مقدس پروردگار و در حالی که برای فروش شتر خود بیرون رفته بود، و ابوالفرج اصفهانی پس از شنیدن آیاتی از سوره الرحمن از زبان برادرش لبید و اهانت به پروردگار دانسته اند. ۳. در نقل دیگری آمده است:در پی پرسش اربد از پیامبر-صلی الله علیه وآله وسلم- درباره حقیقت خداوند و این که آیا خدا از جنس طلا ، نقره ، آهن و یا چوب است، سوره اخلاص بر پیامبر- صلی الله علیه وآله وسلم- فرو فرستاده شد :«قُل هُوَ اللّهُ اَحَد • اَللّهُ الصَّمَد • لَم یَلِد و لَم یُولَد • و لَم یَکُن لَهُ کُفُوًا اَحَد بگو او خدایی یکتا است. خدای صمد . نه کسی را زاده و نه از کسی زاییده شده و هیچ همتایی ندارد».
[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
ابوحزاز اربد بن قیس بن جزء کلابی، از سران بنی عامر.
او جنگجویی شجاع، سخاوتمند و شاعر بود. وی را برادر مادری لبید، شاعر معروف دانسته اند. اربد پیامبر صلی الله علیه و آله را دیدار کرد؛ ولی به بحث و جدل با ایشان پرداخت و برای مسلمان شدن خود شرایطی قرار داد که پیامبر آن را نپذیرفت؛ از این رو با همدستی عامر بن طفیل درصدد سوء قصد به جان پیامبر صلی الله علیه و آله بر آمد که ناکام ماند و با نفرین پیامبر بر اثر صاعقه مرد.
عامر با مشغول کردن پیامبر صلی الله علیه و آله به صحبت، این فرصت را به اربد داد تا از پشت سر، پیامبر صلی الله علیه و آله را به قتل برساند؛ ولی هنگامی که دست به شمشیر برد، دستش از حرکت بازماند و قادر به انجام قصد سوء خود نشد.
به گفته برخی مفسران آیات 10 ـ 11 سوره رعد/13 در پی این ماجرا نازل شد و پیامبر صلی الله علیه و آله را از توطئه آن ها آگاه ساخت: «سَوَاء مِّنکُم مَّنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَن جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ × لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ...» (برای او) یکسان است: کسی از شما سخن (خود) را نهان کند و کسی که آن را فاش گرداند و کسی که خویشتن را به شب پنهان دارد و در روز آشکارا حرکت کند. برای او فرشتگانی است که پی در پی او را به فرمان خدا از پیش رو و از پشت سرش پاسداری می کنند.
آیه 14 سوره رعد/13 نیز نازل شد: «لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ یَسْتَجِیبُونَ لَهُم بِشَیْءٍ إِلاَّ کَبَاسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْمَاء لِیَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ وَمَا دُعَاء الْکَافِرِینَ إِلاَّ فِی ضَلاَلٍ» دعوت حق برای او است و کسانی که جز او را می خوانند، هیچ پاسخی به آنان نمی دهند مگر مانند کسی که دو دستش را به سوی آب بگشاید تا (آب) به دهانش برسد، در حالی که (آب) به (دهان) او نخواهد رسید و دعای کافران جز بر هدر نباشد.
با این همه، علامه طباطبایی داستان پیش گفته را در ذیل آیات نمی پذیرد. به اعتقاد وی اولا سیاق آیات نشانگر مکی بودن آن ها است و ثانیاً این داستان با سیاق آیات هماهنگی ندارد.
به گفته طبری، اربد به سوی عَذْبَه (منطقه ای نزدیک بصره) حرکت کرد تا برای نبرد با مسلمانان سپاهی فراهم آورد؛ ولی هنگامی که به منطقه رَقَمْ (محلی در مدینه) رسید، صاعقه ای بر سر او فرود آمد و او را کشت. ابن هشام کشته شدن او را پس از اهانت به ساحت مقدس پروردگار و در حالی که برای فروش شتر خود بیرون رفته بود، و ابوالفرج اصفهانی پس از شنیدن آیاتی از سوره الرحمن از زبان برادرش لبید و اهانت به پروردگار دانسته اند.
[ویکی اهل البیت] اَربَد بن قیس. این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
ابوحزاز اربد بن قیس بن جزء کلابی، از سران بنی عامر.
او جنگجویی شجاع، سخاوتمند و شاعر بود. وی را برادر مادری لبید، شاعر معروف دانسته اند. اربد پیامبر صلی الله علیه و آله را دیدار کرد؛ ولی به بحث و جدل با ایشان پرداخت و برای مسلمان شدن خود شرایطی قرار داد که پیامبر آن را نپذیرفت؛ از این رو با همدستی عامر بن طفیل درصدد سوء قصد به جان پیامبر صلی الله علیه و آله بر آمد که ناکام ماند و با نفرین پیامبر بر اثر صاعقه مرد.
عامر با مشغول کردن پیامبر صلی الله علیه و آله به صحبت، این فرصت را به اربد داد تا از پشت سر، پیامبر صلی الله علیه و آله را به قتل برساند؛ ولی هنگامی که دست به شمشیر برد، دستش از حرکت بازماند و قادر به انجام قصد سوء خود نشد.
به گفته برخی مفسران آیات 10 ـ 11 سوره رعد/13 در پی این ماجرا نازل شد و پیامبر صلی الله علیه و آله را از توطئه آن ها آگاه ساخت: «سَوَاء مِّنکُم مَّنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَن جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ × لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللّهِ...» (برای او) یکسان است: کسی از شما سخن (خود) را نهان کند و کسی که آن را فاش گرداند و کسی که خویشتن را به شب پنهان دارد و در روز آشکارا حرکت کند. برای او فرشتگانی است که پی در پی او را به فرمان خدا از پیش رو و از پشت سرش پاسداری می کنند.
آیه 14 سوره رعد/13 نیز نازل شد: «لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لاَ یَسْتَجِیبُونَ لَهُم بِشَیْءٍ إِلاَّ کَبَاسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْمَاء لِیَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ وَمَا دُعَاء الْکَافِرِینَ إِلاَّ فِی ضَلاَلٍ» دعوت حق برای او است و کسانی که جز او را می خوانند، هیچ پاسخی به آنان نمی دهند مگر مانند کسی که دو دستش را به سوی آب بگشاید تا (آب) به دهانش برسد، در حالی که (آب) به (دهان) او نخواهد رسید و دعای کافران جز بر هدر نباشد.
[ویکی فقه] اربد بن قیس (قرآن). اربد بن قیس، از تیره بنی عامر است.
برخی مفسران، شأن نزول آیات ۸ تا ۱۴ رعد را درباره اقدام وی با همراهی عامر بن طفیل مبنی بر ترور پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم و نابودی اش به وسیله صاعقه دانسته اند. سوره اخلاص را نیز در پاسخ وی و دیگر مشرکان برشمرده اند که به وصف نادرست پروردگار می پرداختند.
