دانشنامه اسلامی
او در سده دوم هجرت، همانند اجدادش، در شهر قم می زیست. عصر زندگی وی با دوران امامت ائمه طاهرین علیه السلام و روشنگری های آن بزرگواران پیوند خورد و جلوه ای ویژه به خود گرفته بود. از دیگر سو، حیات وی با خودکامگی های حکمان بنی عباس مصادف بود که عرصه را بر پیروان مکتب علوی تنگ کرده بودند. آدم بن اسحاق در چنین شرایطی نه تنها مرعوب دشمنان نشد؛ بلکه توانست خود را در فهرست شیعیان راستین جای دهد، به گونه ای که پس از گذشت سال ها با وجود دسیسه های فراوان برای محو آثار تشیع، نام او همانند بسیاری از عالمان و راویان شیعه بر سر زبانهاست.
قمی، از راویان و محدثان قم است که نسبش به قبیله اشعری در یمن می رسد، عده ای از افراد این قبیله پس از فتوحات اسلامی در ایران ساکن شدند و در میان آنها از راویان و علمای شیعه بسیار یافت می شد که از جمله این افراد، آدم بن اسحاق بوده است.
خاندان او از شیعیان بزرگ و قابل اعتمادی بودند و کثرت راویان و عالمان در میان آن ها به خوبی مشهود بود. پدرش؛ اسحاق بن آدم توفیق یافت از امام رضا علیه السلام روایت نقل کند. در همین فرصت موفقیت های فراوانی کسب کرد که در تربیت و بارور ساختن ریشه های اعتقادی فرزندش بی تأثیر نبود.
«زکریا بن آدم؛ عموی آدم بن اسحاق بود و به گفته ابن داود: جایگاه ویژه ای نزد امام رضا علیه السلام داشت. زکریا که از راویان و یاران صدیق آن امام و نیز امام جواد علیه السلام بود، روایت گری قابل اطمینان، عالمی فرهیخته و فقیهی نامدار در عصر خود به شمار می آمد و در بیان عظمتش همین بس که امام رضا و حضرت جواد علیها السلام بارها از او به نیکی نام بردند.
زکریا بن آدم وقتی که به امام رضا علیه السلام عرض کرد: می خواهم اهل بیتم را ترک کنم. حضرت فرمود: چنین کاری مکن؛ زیرا به وسیله تو از آن ها (بلاها و گرفتاری ها) برطرف می شود، آن چنان که به وسیله پدرم - اباالحسن کاظم علیه السلام - بلا از اهل بغداد دفع شد.
عبدالله بن صلت قمی از یاران امام رضا علیه السلام می گفت: در آخر عمر حضرت جواد علیه السلام نزدش رفتم و شنیدم که می فرمود: خداوند، صفوان بن یحیی و محمد بن سنان و زکریا بن آدم را از طرف من پاداش نیکو عطا فرماید، آن ها نسبت به من وفادار بودند...
آدم بن اسحاق منسوب به قبیله بزرگ «اشعریون» است که پس از فتوحات اسلام در بخشی از سرزمین «ایران» سکن شدند.
