دانشنامه اسلامی
یکی از زمینههای بلای مهلک روابط شخصی و باندی در مدیریت که از منافذ شیطان به شمار میآید این است که انسان به طور طبیعی به افرادی که با آن ها وابستگی فامیلی ، قبیله ای ، باندی ، حزبی ، و... دارد به اندازه تعلق خاطر، شیفتگی و محبت نسبت به آن ها، از دیدن واقعیات در مورد آن ها کور میشود: «حب الشیء یعمی و یصم».
شیفتگی نسبت به هر کس باعث میشود که انسان نواقص او را به طور طبیعی نبیند و کمالات او را فراتر از آن چه هست بپندارد و گاهی به آن جا میرسد که حتی زشتی و نقص او را کمال و زیبایی میبیند و این رشته سر دراز دارد.
سیره امام علی در حکومت
با مروری گذرا بر شیوه عملی حضرت امیرالمؤمنین (ع) در دوره خلافت و حکومت ظاهری میتوان دریافت کرد که آن حضرت برای پیش گیری از بلیه خانمان سوز قبیله گرایی ، علی رغم این که:
- در آن دوران ارتباطات قبیلگی و خویشاوندی نقش محوری را در روابط تشکیلاتی و حکومتی ایفاء میکرد و این وضعیت کاملا متعارف و جا افتاده بود.
- وابستگان حضرت امیر (ع) در اوج شایستگی و توان مندی بودند.
- دست آن حضرت از نیروهای قابل اعتماد و توان مند پر نبود و...
و این همه اقتضا میکرد که حضرت امیرالمؤمنین (ع) از فرزندان و سایر خویشاوندانی که به وفاداری و امانت داری آن ها اطمینان داشت در کار حکومت بهره گیرد اما هرگز هیچ یک از آنان را در مسئولیت های اجرایی و کارهایی که شبهه بهره جویی از قدرت و امتیازات ظاهری در پی داشت نگمارد و آنان را به ولایت و امارت بر مردم منصوب نفرمود زیرا هر چند این کار میتوانست به ظاهر پایههای حکومت او را اقتدار بخشد اما ولایت معنوی او را زیر سؤال میبرد و میتوانست در آینده برای دیگران راه را هموار سازد تا اصاغر خاندان خویش را بر اکابر امت اسلام حاکم سازند و به آن جا منتهی شود که خود میفرمود:
«یستدل علی ادبار الدول باربعه: تضییع الاصول و التمسک بالفروع و تاخیر الافاضل و تقدیم الاراذل.
نشانه های واژگونی دولت ها
چهار چیز نشانه واژگونی دولت ها است (اعم از دولت اسلامی یا غیر اسلامی):
۱ و ۲- واگذاردن اصول و پرداختن به فروع (در مقام برنامهریزی و اولویتبندی کارها).
۳ و ۴- جلو انداختن فرومایگان و عقب راندن صاحبان فضل (در مقام اجرا و مدیریت).
سیره شایسته سالاری بزرگان
...
