دانشنامه اسلامی
سرگذشت احزاب کافر اقوام پیشین، درس آموز و مایه عبرت ، از دیدگاه مؤمن آل فرعون بوده است.وقال رجل مؤمن من ءال فرعون... • وقال الذی ءامن یـقوم انی اخاف علیکم مثل یوم الاحزاب• مثل داب قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم.. و مرد مؤمنی از آل فرعون که ایمان خود را پنهان می داشت گفت: • آن مرد باایمان گفت: «ای قوم من! من بر شما از روزی همانند روز (عذاب) اقوام پیشین بیمناکم! • و از عادتی همچون عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانی که بعد از آنان بودند (از شرک و کفر و طغیان) می ترسم و خداوند ظلم و ستمی بر بندگانش نمی خواهد.مردم مصر به حکم اینکه در آن زمان نیز نسبتا متمدن و با سواد بودند گفتگوهای مورخان را در باره اقوام پیشین، اقوامی همچون قوم نوح و عاد و ثمود که سرزمین آنها غالبا فاصله زیادی از آنها نداشت شنیده بودند، و از سرنوشت دردناک آنها کم و بیش خبر داشتند.لذا مؤمن آل فرعون بعد از آنکه با نقشه قتل موسی به مخالفت پرداخت و با مقاومت سرسختانه فرعون روبرو شد که دستور قتل را مجددا تایید کرد دست از تلاش و کوشش خود بر نداشت، و نمی بایست بردارد، لذا به این فکر افتاد که این بار دست این قوم سرکش را گرفته و به اعماق تاریخ پیشینیان ببرد، و آنها را از تکرار چنان مصائبی در مورد خودشان بیم دهد، شاید بیدار شوند و در تصمیم خود تجدید نظر کنند، سخن خود را از اینجا شروع کرد" و گفت: ای قوم من! من بر شما از روزی همانند روز مجازات اقوام پیشین می ترسم" (و قال الذی آمن یا قوم انی اخاف علیکم مثل یوم الاحزاب).سپس به شرح این سخن پرداخت و گفت" من از عادت شومی همانند عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانی که بعد از آنها بودند بیمناکم" (مثل داب قوم نوح و عاد و ثمود و الذین من بعدهم).این اقوام عادتشان شرک و کفر و طغیان بود، و دیدیم به چه سرنوشتی گرفتار شدند؟ گروهی با طوفان کوبنده نابود گشتند، گروهی با تند باد وحشتناک، جمعی با صاعقه های آسمانی، و عده ای با زمین لرزه های ویرانگر! آیا احتمال نمی دهید که شما هم با این اصراری که بر کفر و طغیان دارید گرفتار یکی از این بلاهای عظیم الهی شوید؟! پس به من اجازه دهید که بگویم من از چنین آینده شومی در مورد شما خائفم! آیا دلیلی دارید که شما تافته جدا بافته اید؟ و اینگونه عذابهای الهی دامانتان را نخواهد گرفت؟ مگر آنها چه کرده بودند که آن چنان گرفتار شدند؟جز اینکه در برابر دعوت پیامبران الهی ایستادند و گاهی پیامبران را کشتند، و یا تکذیب کردند؟ولی بدانید هر چه بر سر شما آید از ناحیه خود شما است" چرا که خداوند ظلم و ستمی بر بندگانش نمی خواهد" (و ما الله یرید ظلما للعباد).آنها را به فضل و کرمش آفریده، و نعمتهای بیشمار به آنها بخشیده، و پیامبرانش را برای هدایت آنها فرستاده است، مخالفت و طغیان بندگان است که موجب آن عذابهای دردناک می شود.
همسویی در تکذیب انبیاء
احزاب کافر اقوام پیشین، در تکذیب پیامبران همسویی داشتند.کذبت قبلهم قوم نوح وعاد وفرعون ذو الاوتاد• وثمود وقوم لوط واصحـب لــیکة اولـئک الاحزاب. پیش از آنان قوم نوح و عاد و فرعون صاحب قدرت (پیامبران ما را) تکذیب کردند! • و (نیز) قوم ثمود و لوط و اصحاب الایکه(قوم شعیب)، اینها احزابی بودند (که به تکذیب پیامبران برخاستند)آری اینها شش گروه از احزاب جاهلی و بت پرست بودند که بر ضد پیامبران بزرگی قیام کردند.قوم نوح در برابر این پیامبر عظیم.قوم عاد در مقابل حضرت" هود".فرعون در برابر" موسی" و" هارون".قوم ثمود در برابر" صالح".قوم لوط در برابر حضرت" لوط".و اصحاب الایکه در برابر" شعیب".آنها آنچه در توان داشتند در تکذیب و آزار و ایذاء پیامبران و مؤمنان به کار گرفتند اما سرانجام عذاب الهی دامانشان را گرفت و همچون مزرعه خشک شده آنها را درو کرد.قوم نوح با طوفان و بارانهای سیلابی نابود شدند.عاد با تندبادی سرسخت و کوبنده.فرعون و فرعونیان با امواج نیل.قوم ثمود با صیحه آسمانی (صاعقه ای عظیم).قوم لوط با زلزله ای وحشتناک توام با بارانی از سنگهای آسمانی.قوم شعیب نیز با صاعقه ای مرگبار که از ابری بر سر آنها فرود آمد و به این ترتیب" آب" و" باد" و" خاک" و" آتش" که وسائل اصلی زندگی انسان را تشکیل می دهند مامور مرگ آنها شدند، و چنان طومار عمر این سرکشان یاغی را در هم نوردیدند که اثری از آنها باقی نماند.این مشرکان مکه باید بیندیشند نسبت به این اقوام گروه کوچکی بیش نیستند، چرا از خواب غفلت بیدار نمی شوند؟ کذبت قبلهم قوم نوح والاحزاب من بعدهم وهمت کل امة برسولهم لیاخذوه وجـدلوا بالبـطـل لیدحضوا به الحق... • وکذلک حقت کلمت ربک علی الذین کفروا.. پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از ایشان بودند (پیامبرانشان را) تکذیب کردند و هر امتی در پی آن بود که توطئه کند و پیامبرش را بگیرد (و آزار دهد)، و برای محو حق به مجادله باطل دست زدند اما من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم) ببین که مجازات من چگونه بود! • و این گونه فرمان پروردگارت درباره کسانی که کافر شدند مسلم شده که آنها همه اهل آتشندوقال الذی ءامن یـقوم انی اخاف علیکم مثل یوم الاحزاب• مثل داب قوم نوح وعاد وثمود والذین من بعدهم.. آن مرد باایمان گفت: «ای قوم من! من بر شما از روزی همانند روز (عذاب) اقوام پیشین بیمناکم! • و از عادتی همچون عادت قوم نوح و عاد و ثمود و کسانی که بعد از آنان بودند (از شرک و کفر و طغیان) می ترسم و خداوند ظلم و ستمی بر بندگانش نمی خواهد.مقصود از احزاب، جمعیتهایی است که انبیای خود را تکذیب کردند.
محو کردن حق
مجادله احزاب پس از نوح علیه السلام، به وسیله باطل، برای کوبیدن حق بود.کذبت قبلهم قوم نوح والاحزاب من بعدهم وهمت کل امة برسولهم لیاخذوه وجـدلوا بالبـطـل لیدحضوا به الحق... • وکذلک حقت کلمت ربک علی الذین کفروا.. پیش از آنها قوم نوح و اقوامی که بعد از ایشان بودند (پیامبرانشان را) تکذیب کردند و هر امتی در پی آن بود که توطئه کند و پیامبرش را بگیرد (و آزار دهد)، و برای محو حق به مجادله باطل دست زدند اما من آنها را گرفتم (و سخت مجازات کردم) ببین که مجازات من چگونه بود! • و این گونه فرمان پروردگارت درباره کسانی که کافر شدند مسلم شده که آنها همه اهل آتشندکلمه" ادحاض" به معنای زایل کردن و باطل ساختن است، و اینکه فرموده:" فاخذتهم- من ایشان را گرفتم" با اینکه جا داشت بفرماید: " فاخذهم- خدا آنان را بگرفت"، برای اشاره به این نکته است که کار این طغیان و استکبارشان آن قدر خطرناک و فاحش بود، که امر آن تنها به دست خدای تعالی بود و دیگر بین خدا و بین ایشان هیچ کس دخالتی نداشت، تا شفاعتی کند و یا ایشان را یاری نماید،
همسو در شرک کفر و طغیان
...
