دانشنامه اسلامی
بربهار نام داروهایی گیاهی بود که از هند به بصره می آوردند و در آن جا تاجرِ آنها را بربهاری می گفتند.
مشحصات بربهاری
تاریخ ولادت بربهاری را فقط زرکلی و عمررضا کحّاله نوشته و آن را ۲۳۳ ذکر کرده اند که به نظر می رسد استنتاجی از گزارش تاریخ وفات و مدت عمرش بوده است که در آن اختلاف نظر وجود دارد.وی در ناحیه غربی بغداد، در باب مُحَوَّلْ اقامت داشت و بیش تر عمر خود را در این شهر به کسب دانش سپری کرد و مدتی را در مصاحبت ابوبکر احمد مَرّوذی (متوفی ۲۷۵) از شاگردان و نزدیکان احمدبن حنبل، گذرانید و بیش تر دانش خود را در حدیث و فقه از او فرا گرفت.علوم دینی را چنان آموخت که بعدها به ریاست حنبلیان در بغداد نایل شد. به مشایخ صوفیه گرایش داشت و به کلام کسانی چون فُضیل بن عیاض و سفیان ثوری استشهاد می کرد.مدتی در ملازمت سَهْل تُستَری به سر برد و عمری به زهد و قناعت گذراند؛ و نوشته اند که از تمام میراث پدرش، که بیش از هفتاد هزار درهم بود، چشم پوشید.
زندگی نامه
ابومحمد حسن بن علی بن خلف (متوفی ۳۲۹ هـ ق) پیشوای متعصب حنبلیان بغداد در زمان خود و برپا کننده چندین شورش مذهبی در این شهر است. از سالزاد او اطلاعی در دست نیست، ولی با توجه به اینکه دو روایت متفاوت ۹۶ و ۷۷ سال، درباره مدت عمر بربهاری در دست است، وی باید در سال ۲۳۳ یا ۲۵۲ هـ ق به دنیا آمده باشد. از دوران تحصیل وی تنها همین اندازه می دانیم که در خدمت استادانی چون ابوبکر مروزی ( متوفی ۲۷۵ هـ ق)، نزدیک ترین شاگرد و مونس احمدبن حنبل، و سهل بن عبدالله تستری (متوفی ۲۸۳ هـ ق)، صوفی بلندآوازه، به شاگردی پرداخته است. از میان شاگردانش می توان از ابوبکر محمد بن محمد مغربی، ابن بطه، ابوالحسین ابن سمعون و ابوعلی نجاد یاد کرد. «بربهار» ادویه ای از خانواده ی گیاهان دارویی است که از هند می آمد و تاجران دریانورد و اهل بصره به آن بربهار و به واردکننده آن بربهاری می گفتند. گویا خانواده بربهاری در بصره، واردکننده این ادویه بودند و او بدین جهت بربهاری خوانده شده است. اگرچه زادگاه بربهاری به درستی معلوم نیست، اما آنگونه که از زندگی سهل تستری، استاد بربهاری، بدست می آید بربهاری در بصره زاده شده و تا ۲۸۳ هـ ق، یعنی سال وفات سهل، بصره محل اصلی زندگی او بوده است و از آن به بعد در بغداد ساکن شده. اما پیش از آن سفرهایی به بغداد داشته که در خلال این سفرها شاگردی ابوبکر مروزی (ساکن و درگذشته در بغداد) را کرده است. عده ای نیز برای بالا بردن مقام بربهاری پاره ای کرامات و امور غیبی را در جریان وفات او و پس از آن ذکر کرده اند که بیشتر با مذاق صوفیان می سازد و نه وهابیت و سلفیه که امروز در ضدیت آشکار با چنین مرام صوفیانه ای، خود را وامدار و وارث امثال بربهاری و پیرو آنان می دانند. گذشته از آنکه این کرامات را ما تنها در آثار کسانی چون ابن جوزی و ابن عماد می بینیم، یعنی حنبلیانی که جانبدارانه به تاریخ نگریسته و آن را می نویسند و در کنار ذکر این کرامات هیچ اشاره ای به فتنه گری های بربهاری نکرده اند.
مذهب بربهاری
...
