دانشنامه اسلامی
جوسق به معنای کاخ است و چون ساخت آن به فتح بن خاقان (متوفی ۲۴۷)، وزیر متوکل عباسی ، نسبت داده شده به جوسق الخاقانی معروف گردیده است . مسعودی آن را خاقانی نامیده است و چون معتصم در این کاخ مردم را به حضور می پذیرفت ، آن را دارالعامّه نیز نامیده اند. جوسق الخاقانی را دارالخلافه ، دارالسلطان ، دارالمعتصم و قصرالمعتصم نیز خوانده اند.
تأسیس کاخ
بنای این کاخ ، هم زمان با تأسیس سامرّا ، در ۲۲۱ به دستور معتصم در زمینی متعلق به مسیحیان که دیری نیز در آن قرار داشت و به دستور معتصم به مبلغ چهار هزار دینار خریداری شده بود، با فراخواندن هنرمندان و کارگران از شهرهای دیگر، آغاز گردید
کاربرد کاخ
از جزئیات ساخت و کاربرد بناهای گوناگون کاخ اطلاعات کمی در دست است . بُحتُری اشعاری در وصف یک «برکه » در سامرّا در دوره متوکل (حک: ۲۳۲ـ۲۴۷) سروده که احتمالاً منظور از آن ، حوضی بوده که در جوسق قرار داشته است . معتصم و خلفای پس از وی ، از بخشی از این کاخ به عنوان زندان استفاده می کردند. در ۲۲۷، جوسق الخاقانی مدفن معتصم گردید. پس از آن ، از این کاخ برای اقامت بعضی خلفا و شخصیت های سیاسی استفاده شد با انتقال مجدد پایتخت به بغداد، جوسق الخاقانی ویران شد و از مصالح آن برای احداث بناهای جدید سامرّا استفاده گردید.
حفاری های کاخ
...
