تذییل. [ت َذْ ] ( ع مص ) درازدامن کردن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). چیزی را دامن چیزی کردن. ( آنندراج ). || نوشتن در ذیل صحیفه علاوه بر آنچه در آن هست. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || ( اِ ) آنچه پس از تمام کردن کتابی در تکمیل یا توضیح آن نویسند. ذیل. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ). ضمیمه. ( ناظم الاطباء ). || ( مص ) ( اصطلاح معانی ) تعقیب جمله ای است بجمله دیگر که مشتمل باشد بر معنی جمله اولی برای تأکید منطوق یا مفهوم آن ، اول چنانکه در آیه شریفه ٔ: و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقاً . جمله اخیره بمعنی جمله ماقبلش و تأکید منطوق آن است ، چنانکه در بیت ناصرخسرو علوی : بازِ جهان تیزپرّ و خلق شکار است بازِ جهان را بجز شکار چه کار است ؟ دوم چنانکه در قول نابغه ذبیانی : و لست بمستبق اخاً لاتلمّه علی شعث ای الرجال المهذب. جمله اولی دلالت می کند از روی مفهوم بر اینکه برادر مهذب نیست.و از قبیل اول است این شعر: مریز خون من ای بت بروزگار خزان مساعدت کن با من بریز خون رزان چو هست خون رزان قصد خون من چه کنی که غم فزاید از این و طرب فزاید از آن. و از قبیل دوم است قول مولوی : پس بد مطلق نباشد در جهان بد بنسبت باشد این را هم بدان.( از هنجار گفتار صص 135- 136 ).و رجوع به تعریفات جرجانی و کشاف اصطلاحات الفنون شود.
فرهنگ معین
(تَ ) [ ع . ] (مص م . ) ا - دامن دار کردن . ۲ - مطلبی را در پایین صفحة کتاب نوشتن .
فرهنگ عمید
۱. ذیل دادن، ذیل نویسی کردن، نوشتن مطلبی در پایین صفحۀ کتاب. ۲. [قدیمی] دامن دار کردن، جامه را درازدامن کردن.
فرهنگ فارسی
ذیل دادن، ذیل نویسی کردن، دامن دارکردن ۱- ( مصدر ) دراز دامن کردن دامن فرو هشتن دامن دار کردن . ۲- مطلبی را در ذیل صفح. کتاب نوشتن . ۳- ( اسم ) ذیل نویسی . جمع : تذلیلات .
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] تذییل، ذکر جمله مستقل در ادامه کلامی تام، به منظور تقریر و تکمیل آن؛ از فنون بلاغت است. یکی از اسلوب های بلاغی و بدیعی قرآن که از انواع «اطناب به زیاده» شمرده شده «تذییل» است. معنای لغوی و اصطلاحی «تذییل» مصدر باب تفعیل از ریشه «ذیل» به معنای چیزی را ذیل چیز دیگر قراردادن، و در اصطلاح به این معنا است که پس از اتمام کلام، جمله ای مستقل به معنای همان کلام اول آورده شود تا منطوق یا مفهوم کلام، محقق شود و برای کسی که معنا را فهمیده است تقریر و تکمیل، و برای کسی که نفهمیده، آشکار و روشن شود؛ ← مثال ۱. ↑ سبا/سوره۳۴، آیه۱۷. ...
ویکی واژه
ا - دامن دار کردن. مطلبی را در پایین صفحة کتاب نوشتن.
