دانشنامه اسلامی
کتاب به زبان عربی و در قرن سوم هجری نوشته شده است. حاجی خلیفه این کتاب را «تاریخ الخلفاء» نیز خوانده است.
«محبر» از ریشه «حبر» گرفته شده که در زبان عبری، به معنی «جستجو و بحث علمی» و در زبان عربی، به معنی «جوهر و مرکب» است. محبر را می توان به صورت «تألیف شده یا سخن آراسته» ترجمه کرد. تحقیق کتاب توسط ایلزه لیختن شتیتر، صورت گرفته است.
کتاب، دارای عناوین و موضوعات متعدد و فراوانی است و از نظم خاصی برخوردار نیست. فاصله زمانی میان انبیا، تولد پیامبر(ص)، پیمان های برادری، همسران پیامبر(ص)، غزوات و سرایا، اسامی شرکت کنندگان در بدر، متخلفان در تبوک، کسانی که در جاهلیت خوردن خمر را بر خود حرام کردند، شاهان حمیر و کنده و غسان، زنانی که آرزوی مرگ پیامبر(ص) را داشتند، بت های عرب، سنت های عرب در حج جاهلیت و تلبیه آن ها، مردانی که در زمان ظهور اسلام ده زن داشتند، اسامی به دارآویختگان از اشراف، زنانی که در زندگی بیش از سه شوهر کردند و مباحثی از این دست، موضوعات این کتاب را در بر می گیرد.
ابن حبیب در این کتاب موضوعات متنوعی را بررسی کرده که هم شامل دوران جاهلیت است و هم شامل دوران اسلامی. «المحبر» با ذکر فاصله زمانی میان انبیا و مدت عمر پیامبران(ع) آغاز شده، پس از آن، به تولد پیامبر اسلام(ص) و سپس به خلفایی که حج را به جا آوردند و آن دسته از خلفایی که مادرانشان قرشی، عرب و کنیز بودند، اشاره شده است. نویسنده پس از آن دوباره به مباحثی پیرامون پیامبر(ص) پرداخته است، از جمله جدات آن حضرت، شبیهان به ایشان، دختران و دامادهای آن حضرت و سپس از پیمان های برادری و فرستادگان آن حضرت نزد پادشاهان سخن گفته است.
پس از آن وارد مباحث ازدواج های ایشان، غزوات و سرایای آن حضرت شده، امرا، موالی و باجناق های پیامبر(ص) را مطرح می کند. دوباره به مباحث دوران جاهلیت بازمی گردد و موضوعاتی چون داوران عرب، حسابگران نسی ء، توشه داران کاروان را بیان می دارد و موضوع بخشندگان جاهلیت و اسلام را بررسی کرده و تقسیم بندی های متعدد قبایل عرب و پیمان های قبل از اسلام و رؤسای جنگ فجار و فتاکان اسلام و جاهلیت را بیان می دارد و در انتهای این بخش، دوباره به مسائل دوران جاهلیت پرداخته و تقسیم بندی هایی از قبایل عرب ارائه داده است. این قسمت با موضوع فصیحان مسلمان، پایان یافته است.
