تبائین

لغت نامه دهخدا

تبائین. [ ت ِ ] ( فرانسوی ، اِ ) ته بائین ، مأخوذ از فرانسه و در کتابهای علمی مصطلح است. از آلکالوئیدهایی است که از تریاک گیرند، دارویی است که اثر تشنج آور آن زیاد است و مورد استعمال درمانی آن محدود و سمی ترین آلکالوئیدهای تریاک است. دکتر عطایی آرد: ته بائین بمقدار کم ( 4% ) در تریاک یافت شده و دارای خاصیت سمی و تشنج آور می باشد. مورد استعمالی نداشته و برای تهیه «آسدیکون » بکار میرود. ( درمان شناسی ج 2 ص 704 ).
تبائین. [ ت َ ] ( اِخ ) دهی است جزء دهستان غار از بخش شهرری شهرستان تهران که در پانزده هزارگزی جنوب باختری ری و دوهزارگزی کهریزک وراه قم قرار دارد. آب آن از قنات و محصول آن صیفی وچغندرقند و شغل اهالی آنجا زراعت و گاوداری است. راه ماشین رو دارد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 1 ).

فرهنگ فارسی

دهی است جزئ دهستان غار از بخش شهر ری شهرستان تهران که در پانزده هزار گزی جنوب باختری ری و دو هزار گزی کهریزک و راه قم قرار دارد . آب آن از قنات و محصول آن صیفی و چغندر قند و شغل اهالی آنجا زراعت و گاوداری است راه ماشین رو دارد .

دانشنامه عمومی

تبائین یا پارامرفین یک آلکالوئید افیونی و یکی از ترکیبات تریاک است. ساختار شیمیایی تبائین شبیه به آنِ مرفین و کدئین است اما بیشتر محرک است تا مسکن و در صورت مصرف مقدار زیاد موجب تشنجی شبیه به مسمومیت با استرکنین می شود. تبائین کاربرد درمانی ندارد ولی می توان از آن برخی داروهای مخدر را تولید کرد.
تریاک دارای چندین آلکالوئید است که مهمترین آنها مرفین ( ۱۰ تا ۱۵ درصد ) ، کدئین ( ۱ تا ۳ درصد ) ، نوسکاپین ( ۵ تا ۱۰ درصد ) ، پاپاورین ( ۱ تا ۳ درصد ) و تبائین ( ۱ تا ۲ درصد ) است. همه این آلکالوئیدها به جز تبائین استفاده دارویی دارند و به عنوان ضد درد مورد استفاده قرار می گیرند. تبائین طی فرایند ساده ای به کدئین که یک ترکیب بسیار ارزشمند در داروسازی است تبدیل می شود. تبائین به صورت صنعتی می تواند به موادی از قبیل اکسی کدون، اکسی مورفین، نانوکسن، نالبوفین، نالتروکسن، بوپره نورفین، اترفین و کدئین تبدیل شود.
نالتروکسن، بوپره نورفین از داروهای صنعتی درمان اعتیاد است که از تبائین ساخته می شوند.
این ماده از پاپاور براکتئاتوم که گیاه بومی و منحصر به فرد ایران است و دارای حدود ۳ درصد از این ماده دارویی بوده استخراج می شود و در سایر کشورها از گیاه پاپاور سامنیفروم که دارای غلظت حدود ۰٫۲ است استخراج می شود.
تبائین یا پارامورفین نام خود را از یک شهر باستانی در مصر به نام Thebai گرفته است. شهر معروف تبس در مصر علیا در روزگار فرعونیان مرکز مهم کشت فرمول مولکولی آن، C19H21NO3 و جرم مولکولی آن ۳۱۱٫۳۷ گرم بر مول ( g mol−۱ ) است.
بوپره نورفین، یک ماده نیمه صنعتی مشتق از تبائین و یکی از مشتقات طبیعی فناترن است که از گیاه خشخاش گرفته می شود و یک ضد درد اپیوئیدی محسوب میگردد و برای اولین بار در سال ۱۹۶۸ ساخته شد. به بوپره نورفین، نامهای تجاری متفاوتی نظیر، تمجیزک، نورجیزک نیز گفته می شود.
تبائین (کهریزک). تبایین یک منطقهٔ مسکونی در ایران است که در شهرستان کهریزک واقع شده است. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، تبایین ۸۰۴ نفر جمعیت دارد.