ابن طفیل

لغت نامه دهخدا

ابن طفیل. [ اِ ن ُ طُ ف َ ] ( اِخ ) ابوبکر محمدبن عبدالملک بن طفیل قیسی اندلسی. یکی از مشاهیر حکمای عرب اسپانیا. ظاهراً در اوائل مائه ششم هجری در وادی آش شهری کوچک در اندلس متولد گشته است. او شاگرد ابن باجه معروف است و در طب و علوم ریاضی و فلسفه و نیز شعر مقامی شامخ دارد. وی را در دربار موحدین مکانتی بلند بود و سمت وزارت و طبابت خاص و رازداری ابویعقوب یوسف دومین سلطان این سلسله ( 558 -579 هَ.ق. ) داشت. ابن الخطیب مورخ شهیر غرناطه در نیمه اول مائه هشتم گوید ابن طفیل در این شهر شغل طبابت میورزید و هم بدانجا دو کتاب طب تألیف کرد، و قطعات بسیاری از اشعار او را در این تاریخ آورده است. مورخ دیگر مائه هفتم عبدالواحد مراکشی که درک صحبت پسر ابن طفیل کرده از گستاخی و بی تکلفی ابن طفیل با یوسف موحدی حکایاتی آورده است و باز گوید من خود عده ای کثیر از کتب او را در شعب حکمت و کتاب النفس او را بخط وی دیدم.ابن طفیل از تقرب خویش نزد یوسف حسن استفادت کرده ودوستان حکیم خویش را بپادشاه نزدیک ساخت ، از جمله آنگاه که یوسف کتب ارسطو را بساده ترین صورتی شرح و تفسیر شدن میخواست ابن طفیل ، برای این مقصود حکیم جلیل اندلس ابن رشد را بدو معرفی کرده و ابن رشد این تقاضا بپذیرفت و بشروح معروف خویش پرداخت. وفات ابن طفیل در مراکش به سال 581 بود و یعقوب بن یوسف سلطان موحدی به جنازه او حاضر آمد. از تألیفات او علاوه بر دو کتاب طبی سابق الذکر کتابی دیگر به نام اسرار الحکمة الاشراقیه است که شاید همان مقالة فی النفس یا مقاله فلسفی دیگر باشد. ابن ابی اصیبعه گوید مکاتباتی میان او و ابن رشد در مسائل مختلفه طب بوده است. خود ابن رشد در شرح اوسط مقاله کائنات الجو ( فصل دوم ) آنجاکه از اقالیم و از قسمت معمور و مغمور زمین بحث میکند کتابی از دوست خود ابن طفیل در همین موضوع نام برده است و باز ابن رشد آنجا که بنظام بطلمیوس راجع بفلک تدویر و فلک خارج مرکز شدیداً اعتراض میکند گوید نظریه ابن طفیل در این امر کاملتر و مشتمل فواید جَمّه است و از گفته ابن رشد برمی آید که ابن طفیل را در نجوم ید طولی و قدح معلی بوده است. ابواسحاق بطروجی شاگرد ابن طفیل در مدخل کتاب خود در نجوم گوید: بیاد داری که قاضی ابوبکربن الطفیل بما میگفت که نظامی نجومی نو با قواعدی جدید برای حرکات مختلفه افلاک یافته است مخالف اصول و قواعدی که بطلمیوس نهاده و بموجب آن نظام بتصویر فلک تدویر و فلک خارج مرکز احتیاج نیفتد و تمام مشکلات فن حل شود و اختلافی باقی نماند ونیز وعده کرد که آنرا خواهد نوشت و مرتبه عالی او را در علم همگی میدانیم - انتهی. لکن کتابی که سبب شهرت ابن طفیل در مغرب شده مقالتی است فلسفی در صورتی نو و بِدْع به نام رساله حی بن یقظان و آن افسانه مردی است که بی وسیله توالد و تناسل عادی ، در جزیره ای از نواحی خط استوا بوجود آمده و آهوئی او را شیر داده و چون بسن رشد رسیده نزد خود بتفکر پرداخته و از محسوسات بقواعد طبیعی و روابط اشیاء با یکدیگر پی برده است و سپس در امور مابعدالطبیعه اندیشیده و وجودروح و صانع را معتقد شده است. آنگاه مردی دینی موسوم به ابسال بجزیره مسکن او آمده و به او زبان آموخته و این دو تن دریافته اند که هر دو، یکی از راه اندیشه و فکر و دیگری از طریق دین بمقصد واحد رسیده اند.

فرهنگ فارسی

ابوبکر محمد بن عبدالملک از فیلسوفان مغرب در قرن ششم . ( ف . ۵۹۲ ه ق . ) . وی در اغاز بعلم طب توجه داشت سپس بفلسفه پرداخت و مدتی متعهد مناصب دولتی بود. ابن الطفیل کتب مهمی در فلسفه تالیف کرده مانند [ اسرار الحکمه المشرقیه ] و کتبی در نفس و طب و حی بن یقظان ( ه . م . )
یکی از مشاهیر حکمای عرب اسپانیا

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اِبْن ِ طُفِیل ، ابوبکر محمد بن عبدالملک بن محمد بن محمد قبسی (د ۵۸۱ق /۱۱۸۵م )، طبیب ، فیلسوف ، شاعر، وزیر و فقیه اندلسی است.
تاریخ و محل تولد ابن طفیل به درستی روشن نیست .بعضی نوشته اند که احتمالاً بین سالهای ۴۹۵ تا ۵۰۵ق /۱۱۰۲ تا ۱۱۱۱م در برشانه از نواحی المریه یا در وادی آش از نواحی غرناطه زاده شده است .
← تحصیلات
(۱) محمد ابن ابار، تحفة القادم ، به کوشش احسان عباس ، بیروت ، ۱۴۰۶ق / ۱۹۸۶م .(۲) احمد ابن ابی اصیبعه ، عیون الانباء، به کوشش آوگوست مولر، قاهره ، ۱۲۹۹ق /۱۸۸۲م .(۳) علی ابن ابی زرع ، الانیس المطرب ، رباط، ۱۹۷۲م .(۴) ابن خطیب ، الاحاطة، به کوشش محمد عبدالله عنان ، قاهره ، ۱۳۷۵ق /۱۹۵۵م .(۵) ابن خطیب ، اعمال الاعلام ، به کوشش لوی پرووانسال ، بیروت ، ۱۹۵۶م .(۶) عمر ابن دحیه ، المطرب من اشعار اهل المغرب ، به کوشش ابراهیم ابیاری و دیگران ، بیروت ، ۱۹۵۴م .(۷) علی ابن سعید، المغرب فی حلی المغرب ، به کوشش شوقی ضیف ، قاهره ، ۱۹۵۵م .(۸) ابن سینا، التنبیهات و الاشارات ، به کوشش محمود شهابی ، تهران ، ۱۳۳۹ش .(۹) محمد ابن طفیل ، حی بن یقظان ، به کوشش البیر نصری نادر، بیروت ، ۱۹۶۳م .(۱۰) محمد ابن طفیل ، حی بن یقظان (زندة بیدار)، ترجمة بدیع الزمان فروزانفر، تهران ، ۱۳۶۰ش .(۱۱) عبدالرحمان بدوی ، موسوعة الفلسفة، بیروت ، ۱۹۸۴م .(۱۲) عبدالحمید سامی بیومی ، «الفیلسوف ابن طفیل »، مجلة الازهر، قاهره ، ۱۳۶۰ق ، شم ۱۲.(۱۳) تاریخ فلسفه در اسلام ، به کوشش م م شریف ، تهران ، ۱۳۶۲ش .(۱۴) جورج ف حورانی ، زندگی نامة علمی دانشوران ، به کوشش احمد بیرشک ، تهران ، ۱۳۶۷ش .(۱۵) عبدالصاحب عمران دجیلی ، اعلام العرب ، نجف ، ۱۳۸۶ق / ۱۹۶۶م .(۱۶) ج دی بور، تاریخ الفلسفة فی الاسلام ، به کوشش محمد عبدالهادی ابوریده ، قاهره ، ۱۳۵۷ق /۱۹۳۸م .(۱۷) عبدالحسین زرین کوب ، یادداشتها و اندیشه ها، تهران ، ۱۳۵۱ش .(۱۸) عبدالامیر شمس الدین ، مذهب ابن طفیل التربوی ، بیروت ، ۱۴۰۶ق / ۱۹۸۶م .(۱۹) شیخ ، سعید، مطالعات تطبیقی در فلسفة اسلامی ، ترجمة مصطفی محقق داماد، تهران ، ۱۳۶۹ش .(۲۰) مدنی صالح ، ابن طفیل قضایا و مواقف ، بغداد، ۱۹۸۰م .(۲۱) خلیل صفدی ، الوافی بالوفیات ، به کوشش هلموت ریتر، بیروت ، ۱۳۸۱ق /۱۹۶۱م .(۲۲) حسن محمود عباس ، حی بن یقظان و روبنسون کروزو، بیروت ، ۱۹۸۳م .(۲۳) مصطفی غالب ، ابن طفیل ، بیروت ، ۱۴۰۵ق /۱۹۸۵م .(۲۴) محمد غزالی ، محک النظر، بیروت ، دارالنهضة الحدیثة.(۲۵) محمد غزالی ، المستصفی ، قاهره ، ۱۳۲۲ق .(۲۶) محمد غلاب ، «الفلسفة الاسلامیة فی الغرب »، مجلة الازهر، قاهره ، ۱۳۶۱ق ، شم ۱۳.(۲۷) فاخوری ، حنا و خلیل جر، تاریخ فلسفه در جهان اسلامی ، ترجمة عبدالمحمد آیتی ، تهران ، ۱۳۵۸ش .(۲۸) عمر فروخ ، تاریخ الفکر العربی ، بیروت ، ۱۹۸۳م .(۲۹) بدیع الزمان فروزانفر، مقدمة زندة بیدار، ترجمة حی بن یقظان ابن طفیل ، تهران ، ۱۳۶۰ش .(۳۰) هانری کربن ، تاریخ فلسفة اسلامی ، ترجمة اسدالله مبشری ، تهران ، ۱۳۵۲ش .(۳۱) گارثیا گومث ، «قصیدة سیاسیة لابن طفیل »، مجلة المعهد المصری للدراسات الاسلامیة، مادرید، ۱۳۷۲ق /۱۹۵۳م .(۳۲) آنخل پالنثیا گنثالث ، تاریخ الفکر الاندلسی ، ترجمة حسین مونس ، قاهره ، ۱۹۵۵م .(۳۳) عبدالواحد مراکشی ، المعجب ، به کوشش محمد سعید عریان و محمد عربی علمی ، قاهره ، ۱۳۶۸ق / ۱۹۴۹م .(۳۴) احمد مقری ، نفح الطیب ، به کوشش احسان عباس ، بیروت ، ۱۳۸۸ق /۱۹۶۸م .(۳۵) البیر نصری نادر، مقدمه بر حی بن یقظان .
[ویکی فقه] ابن طفیل (ابهام زدایی). ابن طفیل ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • ابن طفیل ابوبکر محمد بن عبدالملک قبسی ، طبیب، فیلسوف، شاعر، وزیر و فقیه اندلسی • ابن طفیل حکیم طایی سنبسی، از قاتلان ابوالفضل العباس (علیه السّلام) در روز عاشورا
...
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم